ماده ۱۱۴۳ قانون مدنی

طلاق بر دو قسم است: بائن و رجعی.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

به طلاقی که در ایام عده، مرد حق رجوع به زن را دارد؛ رجعی گویند.

طلاقی که مرد، نمی تواند در دوران عده به همسر سابق خود، رجوع نماید؛ بائن است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اصل بر رجعی بودن طلاق است؛ همانطور که قانون مدنی، فقط به احصاء مصادیق طلاق بائن پرداخته که خود، دلالت بر رجعی بودن، به عنوان یکی از مبانی حقوقی طلاق دارد. که درواقع، چنین اصلی نماد بقا و ابقاء است؛ یعنی تمایل به باقی بودن رابطه نکاح. و اگر در رجعی یا بائن بودن ، تردید به وجود آید؛ طلاق حمل بر رجعی گردیده؛ و رجعی بودن طلاق، فرض قانونی است. و اصل و طبیعت طلاق، دلالت بر رجعی بودن آن دارد.

در طلاق بائن، به محض اجرای صیغه مربوطه، نکاح برای همیشه منحل گردیده؛ و امکان رجوع در ایام عده، منتفی است.

رجوع، روابط بین زوجین در ایام پیش از طلاق را، تداوم بخشیده؛ و نیاز به انعقاد نکاح جدید را، مرتفع می سازد.

اقسام طلاق سنی، عبارتند از بائن، رجعی و عدی.

تعیین نوع طلاق، اعم از خلع، بائن، رجعی و ...، توسط قانون صورت می پذیرد؛ نه اراده طرفین.

سوابق فقهی

اگر حاکم، به درخواست زوجه، زوج را ملزم به طلاق نماید؛ نوع چنین طلاقی، از حیث رجعی یا بائن بودن، تابع احکام کلی طلاق است.

با استناد به عموم ادله صلح، رجوع در ایام عده رجعیه را، می توان صلح محسوب نمود. در مقابل، انتقاد شده است که رجوع، از شبهات مصداقیه بوده؛ که نمی توان آن را، تحت شمول عمومات قرار داد.

اسقاط حق رجوع، فاقد اثر است.

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 2918/7 مورخه 1/5/1384 اداره حقوقی قوه قضاییه، درمواردی که دادگاه، درمقابل سقوط مهریه از ذمه زوج، اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می نماید؛ طلاق رجعی بوده؛ و نمی توان زوج را، ملزم به طلاق نمود.

به موجب نظریه مشورتی شماره 4835/7 مورخه 11/7/1384 اداره حقوقی قوه قضاییه، طلاق یائسه، بائن است که باید در طلاقنامه ذکر گردد.

به موجب نظر کمیسیون نشست های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری ساری، طلاق خلع، بائن بوده؛ و درصورت رجوع زن به به مابذل، تبدیل به طلاق رجعی می گردد.

به موجب نظریه مشورتی شماره 854/7 مورخه 12/2/1390 اداره حقوقی قوه قضاییه، رجوع، روابط بین زوجین در ایام پیش از طلاق را، تداوم بخشیده؛ و در طلاق رجعی، تا پایان عده، آثار زوجیت از بین نمی رود.

به موجب نظریه مشورتی شماره 1228/7 مورخه 1/3/1379 اداره حقوقی قوه قضاییه، طلاقی که از به دلیل عسروحرج زوجه واقع می گردد؛ بائن است.

مصادیق و نمونه ها

طلاق یائسه، بائن است.

طلاق زوجه غایب مفقودالاثر، رجعی است.