ماده ۴۲۵ قانون تجارت

ماده 425 قانون تجارت: هر گاه محکمه به موجب ماده قبل حکم فسخ معامله را صادر نماید محکوم‌علیه باید پس از قطعی شدن حکم مالی را که موضوع معامله بوده است عیناً به مدیر تصفیه تسلیم و قیمت حین‌المعامله آن را قبل از آنکه دارایی تاجر به غرما تقسیم شود دریافت دارد و اگر عین مال مزبور در‌ تصرف او نباشد تفاوت قیمت را خواهد داد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این ماده بیانگر این نکته است که در معاملاتی که تاجر ورشکسته قبل از تاریخ توقف به قصد فرار از دین یا اضرار به طلبکاران انجام داده و متضمن ضرری بیش از ربع قیمت حین المعامله بوده و تقاضای فسخ آن شده است، دو حالت متصور است:

1. عین مال موضوع معامله نزد طرف موجود است. در این صورت باید عین موضوع معامله تسلیم مدیر تصفیه شده و تمام قیمت حین المعامله نیز از دارایی ورشکسته به طرف معامله داده شود.
2. عین مال موضوع معامله نزد طرف موجود نیست. در این صورت لازم است تفاوت قیمت موضوع معامله به مدیر تصفیه کارسازی شده تا به انضمام باقی دارایی ورشکسته میان طلبکاران تقسیم شود.

این ماده را منحصر به معاملات معوض دانسته اند و به نظر می رسد نمی توان معاملاتی غیر معوض نظیر هبه را داخل در قلمرو این ماده دانست.2715272 اما گروهی دیگر مخالف این دیدگاه بوده و معتقدند در معاملات غیر معوض هیچکونه نفع مادی متوجه تاجر ورشکسته نشده و زیان وارده نیز ممکن از از ربع قیمت حین المعامله تجاوز کند.