رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره وحدت رویه: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره وحدت رویه'''{{جعبه اطلاعات آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری|موضوع=وحدت رویه|شاکی=وزارت جهاد کشاورزی|کلاسه پرونده=۹۹۰۱۰۱۴ و ۹۹۰۱۰۰۹|تاریخ رأی=يکشنبه ۱۲ بهمن ۱۳۹۹|شماره دادنامه=۱۲۲۴ - ۱۲۲۵}}شماره دادنامه : ۱۲۲۴ - ۱۲۲۵
'''رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره وحدت رویه'''{{جعبه اطلاعات آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری|موضوع=وحدت رویه|شاکی=معاونت نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری، آقایان حمیدرضا رحیمیان و یوسف قاسمی و خانم زهرا علیپور|کلاسه پرونده=۹۹۰۲۲۲۷، ۹۹۰۱۷۲۰، ۹۹۰۱۳۲۹، ۹۹۰۱۰۷۱|تاریخ رأی=يکشنبه ۱۲ بهمن ۱۳۹۹|شماره دادنامه=۱۲۶۴ - ۱۲۶۵ - ۱۲۶۶ - ۱۲۶۷ }}شماره دادنامه : ۱۲۶۴ - ۱۲۶۵ - ۱۲۶۶ - ۱۲۶۷
تاریخ دادنامه : ۱۳۹۹/۱۰/۶
شماره پرونده: ۹۹۰۲۲۲۷، ۹۹۰۱۷۲۰، ۹۹۰۱۳۲۹، ۹۹۰۱۰۷۱
 
شماره پرونده: ۹۹۰۱۰۱۴ و ۹۹۰۱۰۰۹


مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری


اعلام کننده تعارض: وزارت جهاد کشاورزی
اعلام کننده تعارض: معاونت نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری، آقایان حمیدرضا رحیمیان و یوسف قاسمی و خانم زهرا علیپور


موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری


گردش کار: در خصوص احتساب اضافه کار در پاداش پایان خدمت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی در زمان حاکمیت قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، شعب دیوان عدالت اداری به شرح زیر آراء معارضی صادر کرده اند
گردش کار: در خصوص دادخواست اشخاص به خواسته عدم کسر ۲% حق درمان از مستمری ایثارگران و استرداد وجوه دریافتی، شعب دیوان عدالت اداری آراء متفاوت صادر کرده اند، بدین نحو که شعبه ۴۶ بدوی دیوان عدالت اداری به موجب رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۲۹۰۰۴۴۷-۱۷؍۱۲؍۱۳۹۸ که عینا طی رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۵۶۰۱۱۲۲-۱۵؍۴؍۱۳۹۸ شعبه ۱۵ تجدیدنظر تأیید شده و شعبه ۵۰ بدوی طی رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۳۷۰۱۲۷۶-۲۷؍۵؍۱۳۹۸ که طی رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۹۰۱۶۹۳-۲۷؍۶؍۱۳۹۸ شعبه ۲۰ تجدیدنظر تأیید شده و نیز شعبه ۶۶ بدوی دیوان عدالت اداری به موجب رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۱۶۰۱۵۴۹-۱؍۵؍۱۳۹۸ که طی رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۵۰۱۵۳۹-۳؍۷؍۱۳۹۸ شعبه ۱۷ تجدیدنظر تأیید شده، با استدلال اینکه طبق بند (ج) ماده ۳۷ قانون برنامه سوم توسعه، بند (ب) ماده ۴۴ برنامه پنجم توسعه و بند (الف) ماده ۱۳ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران پرداخت صد در صد هزینهدرمانی ایثارگران شاغل و بازنشسته و افراد تحت تکفل آنان بر عهده دستگاه اجرایی و بنیاد شهید بوده و عدم ذکر پرداخت حق بیمه در برنامه ششم توسعه دلالت بر عدم معافیت جانبازان و ایثارگران و فرزندان تحت تکفل آن نمی باشد، لذا رأی به ورود شکایت صادر کرده اند
 
گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
 
الف:شعبه ۲۵ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده های شماره ۹۸۰۹۹۸۰۹۰۲۷۰۱۰۳۲ و ۹۸۰۹۹۸۰۹۰۲۷۰۱۰۴۰ با موضوع دادخواست آقای داریوش صبامنیری و خانم میترا جوادپور ماسوله به طرفیت وزارت جهاد کشاورزی و به خواسته الزام به احتساب اضافه کار و پاداش پایان خدمت و اعاده حقوق قانونی تضییع شده به موجب دادنامه های شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۲۷۰۲۴۳۰-۲۳؍۹؍۱۳۹۸ و ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۲۷۰۲۱۹۷-۲۵؍۸؍۱۳۹۸ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
 
با ملاحظه و بررسی اوراق و محتویات پرونده و با توجه به خواسته خواهان راجع به پرداخت پاداش پایان خدمت بااحتساب اضافه کار و از آنجا که براساس ماده ۱۰۷ قانون مدیریت خدمات کشوری، عوامل مبنای پرداخت پاداش پایان خدمت حقوق ثابت به علاوه مزایای مستمر تعیین شده است و طبق صدر ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری، حقوق ثابت شامل حق شغل و حق شاغل می باشد و برابر قسمت اخیر تبصره ماده ۷۶ قانون یاد شده بالا صرفا فوق العاده های مذکور در بند های ۲ و ۳ و ۵ ماده ۶۸ همان قانون جزو فوق العاده های مستمر تلقی شده است


بنابراین اضافه کار نه جزو حقوق ثابت است و نه جزو فوق العاده های مستمر و استدلال به اینکه کسر کسور بازنشستگی از اضافه کار شده است موجب نمی شود که در تعیین پاداش پایان خدمت مورد محاسبه قرار گیرد اگر نظر قانونگذار بر احتساب بود در ماده ۱۰۷ و یا ذیل تبصره ماده ۷۸ قانون مدیریت خدمات کشوری همانند حقوق بازنشستگی به آن تصریح می کرد و عدم تصریح به منزله عدم احتساب می باشد و درخصوص خواسته خواهان به اجرای ماده ۵۹ قانون برنامه پنجم توسعه و از آنجا که مفاد ماده مزبور شامل آن عده ای می باشد که قبل از اجرایی شدن فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری (۱؍۱؍۱۳۸۸) از اضافه کار آن ها کسر کسور حق بیمه و یا بازنشستگی انجام شده بود و از آنجا که شاکی اولا: مستندی در این خصوص ارائه نداشته است
ولی شعبه ۱۹ تجدیدنظر در رسیدگی به همان خواسته با موضوع دادخواهی آقایان حمیدرضا رحیمیان و یوسف قاسمی به موجب آراء شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۸۰۱۳۷۷ و ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۸۰۱۳۷۶-۱؍۷؍۱۳۹۸ با استدلال اینکه اجرای ماده ۸۹ قانون تأمین اجتماعی برای جانبازان لغو نگردیده، در برنامه ششم توسعه معافیت از ۲% حق بیمه درمان پیش بینی نشده و در بند (ت) ماده ۸۸ برنامه ششم توسعه سرانه بیمه عمر و حوادث پیش بینی شده و با حاکم شدن آن بر ماده ۱۳ قانون جامع و مواد ۵۲ و ۵۹ قانون مذکور عملا فقط بند (ت) ماده ۸۸ قابلیت اجرایی دارد و عدم اعتبار ۲ درصد توسط دولت این امر را تقویت می نماید


ثانیا: مهلت اجرای قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه منقضی شده است و قابلیت اعمال و اجرا در حال حاضر ندارد و لذا با توجه به مراتب مذکور شکایت شاکی وارد نمی باشد به استناد مفهوم مخالف ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد
رأی به رد شکایت صادر کرده است


رأی صادره ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد
رئیس دیوان عدالت اداری پس از اطلاع از تعارض آراء، در اجرای ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، موضوع را برای صدور رأی وحدت رویه به هیأت عمومی ارجاع کرده است


رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۲۷۰۲۴۳۰-۲۳؍۹؍۱۳۹۸ به موجب دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۵۸۰۰۳۸۸-۱۰؍۱؍۱۳۹۹ شعبه ۲۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ۹؍۱۰؍۱۳۹۹با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است
 
در اثر تجدیدنظر خواهی از رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۲۷۰۲۱۹۷-۲۵؍۸؍۱۳۹۸ شعبه ۲۷ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۰۰۳۵-۱۷؍۱؍۱۳۹۹ با استدلال زیر چنین رأیی صادر کرده است
 
نظر به اینکهبه موجب مدارک ابرازی نامبرده از کارکنان مشمول قانون تأمین اجتماعی بوده و به موجب ماده ۲ آیین نامه اجرایی قسمت دوم ماده ۵۹ قانون برنامه پنجم توسعه به شماره ۱۲۲۲۹۰؍ت۵۱۱۲۸ه-۵؍۱۰؍۱۳۹۵ کسانی که تا قبل از تاریخ ۱۷؍۴؍۱۳۹۳ از اضافه کار آنان کسور بازنشستگی کسر شده در پاداش پایان خدمت آنان مؤثر خواهد بود و رأی شماره ۶۵۷ و ۶۵۸-۱۵؍۱۰؍۱۳۸۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز دلالت بر این دارد که فوق العاده اضافه کار در پاداش پایان خدمت مشمولین تأمین اجتماعی مؤثر خواهد بود در پرونده پیش رو با توجه به اینکه تجدیدنظر خوانده ( مدیرکل امور مالی طی نامه شماره ۱۶۶۵۹-۲۲؍۵؍۱۳۹۸) اعلام کرده که مابه التفاوت مذکور به موجب تصویب نامه فوق الذکر محاسبه گردیده و در صورت تأمین اعتبار پاداش پایان خدمت کارکنان در سال ۱۳۹۸ پرداخت انجام خواهد شد از آنجایی که صرف عدم تأمین اعتبار مسقط حق مستخدم نمی باشد اعتراض تجدیدنظر خواه را وارد تشخیص و با اجازه حاصل از ماده ۷۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن فسخ دادنامه تجدیدنظر خواسته حکم به ورود شکایت شاکی صادر و اعلام می شود
 
رأی صادره شده قطعی است
 
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ۶؍۱۰؍۱۳۹۹با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است


== رأی هیأت عمومی ==
== رأی هیأت عمومی ==


الف-تعارض در آراء محرز است
الف- تعارض در آراء محرز است
 
ب- اولا: بر اساس ماده ۱۰۷قانون مدیریت خدمات کشوریمصوب ۸؍۷؍۱۳۸۶ به کارمندان مشمول این قانون که بازنشسته می شوند به ازاء هر سال خدمت یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر (تا سی سال) به اضافه وجوه مربوط به مرخصی های ذخیره شده پرداخت خواهد شد
 
و طبق تبصره ماده ۷۶فقط
 
فوقالعاده های مذکور در بندهای (۲)، (۳) و (۵) ماده (۶۸) فوق العاده مستمر تلقی می گردند


و اضافهکار جزو فوق العاده های مستمر نمی باشد
ب-اولا: مطابق ماده ۸۹قانون تأمین اجتماعی(مصوب ۳؍۴؍۱۳۵۴) مقرر شده است افرادی که به موجب قوانین سابق بیمه های اجتماعی یا به موجب این قانون بازنشسته و یا ازکارافتاده شده یا می شوند و افراد بلافصل خانواده آنها و همچنین افرادی که مستمری بازماندگان دریافت می دارند، با پرداخت ۲% از مستمری دریافتی، از خدمات درمانی توسط سازمان تأمین اجتماعی برخوردار خواهند شد، ولی با توجه به مفهوم بند (ج) ماده ۳۷قانون برنامه پنجساله سوم توسعه جمهوری اسلامی ایران(مصوب ۱۷؍۱؍۱۳۷۹) و ماده واحدهقانون اصلاح بند (ب) ماده ۴۴ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران(مصوب ۱۵؍۱۰؍۱۳۸۹)، جانبازان از پرداخت ۲% مذکور معاف می باشند وبند (ت) ماده ۸۸قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران(مصوب ۱۴؍۱۲؍۱۳۹۵) که در آن اعلام شده سازمان برنامه و بودجه کشور و بنیاد شهید و امور ایثارگران مکلفند نسبت به تأمین و پرداخت صد در صد (۱۰۰%) سرانه بیمه عمر و حوادث جانبازان فاقد پوشش بیمه عمر و حوادث، وفق بودجه سنواتی اقدام نمایند، با افزودن موارد جدید بیمه ای، هزینه های درمانی قوانین فوق الذکر را ملحوظ قرار داده است


ثانیا: مستند به قانون اصلاح ماده (۲۳۵)قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایرانمصوب ۱۸؍۱۲؍۱۳۹۴، قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایرانمصوب ۱۵؍۱۰؍۱۳۸۹ حداکثر تا پایان سال ۱۳۹۵ هجری شمسی تمدید و با تصویبقانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایرانو ابلاغ آن ملغی الاثر می شود
ثانیا:ماده ۱۳قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران(مصوب ۲؍۱۰؍۱۳۹۱)، طی قانون اصلاح ماده ۱۳قانون جامع خدمات­رسانی به ایثارگران(مصوب ۲۴؍۱۰؍۱۳۹۷) اصلاح شد، که طبق بند (الف) ماده قانونی اخیرالذکر، صد در صد (۱۰۰%) هزینه بهداشتی درمانی به صورت بیمه سلامت، بیمه همگانی، بیمه مکمل و بیمه خاص خانواده شاهد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تکفل آنان بر عهده دولت بوده و اعتبارات آن هر ساله بر اساس تعداد و سرانه در قوانین بودجه سنواتی به صورت صد در صد (۱۰۰%) تخصیص یافته منظور می گردد و طبق بند (ب) قانون مذکور، خدمات بهداشتی و بیمه درمانی مکمل آزادگان، جانبازان، ایثارگران شاغل وغیرشاغل، بازنشسته و افراد تحت تکفل آنها بر عهده بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار داده شده است و ماده ۴۹قانون الحاق برخی از مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲)نیز دولت را در اجرای بندهای ماده مذکور مکلف کرده است تا مابه التفاوت خدمات بهداشتی و درمانی ایثارگران برای کلیه هزینه های مرتبط را که مطابق ضوابط آن دستگاه قابل پرداخت نیست و در تعهد صندوق های بیمه درمانی نمی باشد، از اعتبارات مربوطه آن دستگاه کسر و جهت پرداخت به مشمولان، به حساب بنیاد شهید و امور ایثارگران اضافه نماید


بنابراین حکم مقرر در ماده ۵۹ قانون مزبور مبنی بر احتساب اضافه کار در پاداش پایان خدمت که تا قبل از اجرایقانون مدیریت خدمات کشوری(۱؍۱؍۱۳۸۸) از فوق العاده اضافه کار آنان کسور بازنشستگی کسر شده است، با اجرایی شدنقانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایرانملغی الاثر شده است و در خارج از بازه زمانی خود قابلیت استناد ندارد و رأی وحدت رویه شماره ۷۷۸ الی ۸۳۸-۷؍۱۱؍۱۳۹۲ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز مؤید این امر است
ثالثا:با عنایت به اینکه واژه دولت در قوانین و مقررات مذکور، ظهور در قوه مجریه داشته و قانون اصلاح ماده ۱۳قانون جامع خدمات­رسانی به ایثارگران(مصوب ۲۴؍۱۰؍۱۳۹۷) نیز دولت را از طریق بنیاد شهید و امور ایثارگران مکلف به پرداخت صد در صد (۱۰۰%) هزینه بهداشتی درمانی به صورت بیمه سلامت، بیمه همگانی، بیمه مکمل و بیمه خاص کرده است، بنابراین دولت و بنیاد شهید و امور ایثارگران مکلف به پرداخت مبالغ مذکور به سازمان تأمین اجتماعی بوده و سازمان مذکور نیز متعهد به ایفای تعهداتش در رابطه با ارائه خدمات بهداشتی و بیمه درمانی به مشمولین ایثارگر می باشد و عدم پرداخت مبالغ مذکور توسط دولت به سازمان تأمین اجتماعی، نافی تعهدات سازمان نیست


ثالثا:با توجه به این که شاکیان در سال ۱۳۹۶ و در زمان حاکمیتقانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایرانبازنشسته شده اند که حکمی برای لحاظ اضافه کار جهت کسر حق بیمه و لحاظ آن در پاداش پایان خدمت ندارد و بنابراین قوانین عمومی در این زمینه حاکم است ، مضافا به موجب بند الف تبصره ۱۲ قوانین بودجه ای سال ۱۳۹۹، ۱۳۹۸، ۱۳۹۷ پرداخت پاداش پایان خدمت به کارکنان دولت به قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه های ضروری به کارکنان دولت مصوب ۱۳۷۵ و اصلاحیه سال ۱۳۷۹ آن ارجاع داده شده و برای پرداخت آن سقف تعیین گردیده است که به موجب آن حقوق و فوق العاده های ملاک کسور بازنشستگی مبنای محاسبه پاداش پایان خدمت می باشد و به موجب ماده ۱۰۶قانون مدیریت خدمات کشوری: مبنای محاسبه کسور بازنشستگی حقوق ثابت به اضافه فوق العاده های مستمر و فوق العاده بند ۱۰ ماده ۶۸ این قانون می باشد و فوق العاده اضافه کاری جزء آنها نمی باشد تا قابل احتساب در پاداش پایان خدمت باشد، بنابراین رأی به رد شکایت صحیح تشخیص داده می شود
بنا بر مراتب فوق، از آنجا که دولت مکلف به پرداخت حق بیمه درمان ایثارگران به میزان ۲% از دریافتی جانبازان به سازمان تأمین اجتماعی بوده و سازمان دارای صلاحیت کسر مبالغ مذکور نمی باشد، بنابراین دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۵۰۱۵۳۹-۳؍۷؍۱۳۹۸ شعبه ۱۷ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که در تأیید دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۱۶۰۱۵۴۹-۱؍۵؍۱۳۹۸ شعبه ۶۶ بدوی دیوان عدالت اداری اصدار یافته وحکم به ورود شکایت صادر کرده است و نیز سایر آراء صادر شده به ورود شکایت در حدی که متضمن عدم صلاحیت سازمان تأمین اجتماعی در کسر ۲% حق بیمه درمان از مستمری دریافتی جانبازان می باشد صحیح و موافق مقررات است


مرتضی علی اشراقی
این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداریمصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است


هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
محمدکاظم بهرامی


معاون قضایی دیوان عدالت اداری
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری






کدمنبع: 13803
کدمنبع: 13812
[[رده:آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری سال ۱۳۹۹]]
[[رده:آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری سال ۱۳۹۹]]