قابلیت اِعمال حقوق بشردوستانه نسبت به زمان بعد از مخاصمات مسلحانه از دیدگاه حقوق بین الملل و آموزه های اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

توسل به زور در روابط کشورها سبب شده است تا قواعد وزین و دقیقی در رابطه با الزامات بشردوستانه در زمان جنگ توسط محققان حقوق بین الملل تدوین شود؛ اما سوال اینجاست که آیا به الزامات مذکور، پس از پایان مخاصمات نیز توجه کافی صورت گرفته است؟ همچنین نگرش حقوق بین الملل و حقوق اسلامی درباره قابلیت اِعمال این حقوق نسبت به زمان بعد از مخاصمات مسلحانه در موارد گوناگونی نظیر اشخاص، اموال و محیط زیست، چگونه است؟ متاسفانه الزامات حقوق بشردوستانه پس از پایان مخاصمات، در اسناد بین المللی مربوطه، آنچنان که شایسته است، مورد توجه قرار نگرفته است و در آموزه های اسلامی نیز به نحو مجزا به آن پرداخته نشده است؛ درحالیکه بی تردید برخی از عوارض ناگوار جنگ، پس از خاتمه مخاصمات نیز پابرجاست و واقعیت مذکور، مستلزم امتداد الزامات حقوق بشردوستانه، پس از پایان مخاصمات می باشد؛ در غیر این صورت، غرض تدوین کنندگان حقوق بشردوستانه در کاهش آلام ناشی از جنگ، تامین نخواهد شد. بر اساس ضرورت مذکور، در نوشتار حاضر به روش توصیفی– تحلیلی و تحقیق کتابخانه ای، قابلیت اِعمال این حقوق پس از پایان مخاصمات، با مطالعه تطبیقی حقوق بین الملل و آموزه های اسلامی، بررسی شد و به دست آمد که اگرچه اسناد بین المللی در زمینه حقوق بشردوستانه، عمدتا بر قواعد حین جنگ نظر داشته اند، اما می توان از محتوای همین اسناد، به تصریحات و تلویحاتی در خصوص تسری قواعد آن به زمان بعد از مخاصمات، دست یافت. همچنین به آموزه های اسلامی در زمینه حقوق بشردوستانه پس از پایان جنگ پرداخته شد و تبیین گردید که علیرغم همگرایی دو دیدگاه حقوق بین الملل و اسلام نسبت به وجود الزامات بشردوستانه پس از پایان جنگ، تفاوت هایی نیز در این بین وجود دارد. در این خصوص می توان گفت که تفاوت در نگاه اندیشمندان دو دیدگاه مذکور، سبب گردیده است که هر یک از این دو دیدگاه بر جنبه های مد نظر خویش تاکید بیشتری داشته باشند اما در مجموع آموزه های اسلامی حقوق بشردوستانه، ضمن تقدم زمانی، نگاه مترقی تر و متعالی تری دارد.

پرسش های فرعی

الف حرب

ب قتال

ج جهاد

مبحث اول: قلمرو زمانی اِعمال قواعد حقوق بشردوستانه از دیدگاه حقوق بین الل

گفتار دوم: ترک مخاصمه و آتش بس

گفتار سوم: قرارداد صلح

گفتار اول: آزادی بی قید و شرط اسیران جنگی

گفتار دوم: تبادل اسیران جنگی

گفتار دوم: آزادی اسیران جنگی با پرداخت فدیه و غرامت

فصل دوم: الزامات ویژه اشخاص غیر نظامی(ساکنان مناطق اشغالی) پس از پایان مخاصمات مسلحانه

الف حمایت از زنان

ب حمایت از کودکان

ج حمایت از سالخوردگان

الف ممنوعیت قتل

ب ممنوعیت آزار جسمی و روحی

گفتار ششم: ضمانت اجرای کیفری

گفتار چهارم: الزامات در مورد اجساد و مفقودین

۱ دفن اجساد

۲ ممنوعیت مثله کردن اجساد

گفتار اول: ممنوعیت غارت و مصادره

گفتار دوم: ممنوعیت انهدام و تخریب

مبحث دوم: الزامات در رابطه با اموال عمومی از دیدگاه آموزه های اسلامی

گفتار سوم: جبران خسارت و بازسازی

الف عقد امان

ب عقد ذمه

ج عقد هدنه