ماده ۸۸۸ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «ضابطه‌ی حجب از اصل ارث، رعایت اقربیت به میت است. بنابراین هر طبقه از وراث، طب...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
حجب به شخص یعنی وارث، به دلیل شخصیت خود؛ و نحوه انتساب به متوفی، دیگری را از ارث محروم می نماید.(267946)
حجب به شخص یعنی وارث، به دلیل شخصیت خود؛ و نحوه انتساب به متوفی، دیگری را از ارث محروم می نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تطبیقی موانع ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1071840|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=روشن|چاپ=1}}</ref>


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
اصلی ترین معیار در تعیین وارث از میان خویشان نسبی، درجه قرابت با متوفی است. اقربای نزدیک، اقربای دور را، از ارث محروم می نمایند. این ضابطه، آمره بوده و نمی توان با قرارداد یا وصیت، خلاف آن را مقررداشت.(1079305) (361282) و حجب کل، هم در طبقات ارث قابل تصور است؛ و هم در میان درجات موجود در هر طبقه. (361282) و در رابطه بین دو صنف از یک طبقه، حجب معنایی ندارد؛ بلکه حجب، در بین اشخاص درون یک صنف، ظهور می یابد.(49381) درواقع، درون هر صنف، وارث نزدیکتر، وارث دورتر به متوفی را، از ارث محروم می نماید.(428748)
اصلی ترین معیار در تعیین وارث از میان خویشان نسبی، درجه قرابت با متوفی است. اقربای نزدیک، اقربای دور را، از ارث محروم می نمایند. این ضابطه، آمره بوده و نمی توان با قرارداد یا وصیت، خلاف آن را مقررداشت. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4317276|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=4}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1445184|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>
 
حجب کل، هم در طبقات ارث قابل تصور است؛ و هم در میان درجات موجود در هر طبقه. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1445184|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>
 
در رابطه بین دو صنف از یک طبقه، حجب معنایی ندارد؛ بلکه حجب، در بین اشخاص درون یک صنف، ظهور می یابد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=197580|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref> درواقع، درون هر صنف، وارث نزدیکتر، وارث دورتر به متوفی را، از ارث محروم می نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1715048|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref>


== مستندات فقهی ==
== مستندات فقهی ==
یاتوجه به آیه 6 سوره احزاب "...أُولُو الأرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ..."، خویشان نزدیک متوفی، خویشان دورتر را، از ارث محروم می نمایند.(49411) و بااستناد به روایتی از امام صادق، خویشان نزدیک تر به میت، بر خویشان دورتر، در ارث بری اولویت دارند.(1252802) و با توجه به روایتی از امام باقر، با وجود پدر برای متوفی، جد و عموی او، از ارث محروم هستند.(1259095)
یاتوجه به آیه 6 سوره احزاب "...أُولُو الأرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ..."، خویشان نزدیک متوفی، خویشان دورتر را، از ارث محروم می نمایند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=197700|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=5}}</ref>


== مصادیق و نمونه ها ==
بااستناد به روایتی از امام صادق، خویشان نزدیک تر به میت، بر خویشان دورتر، در ارث بری اولویت دارند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیه اله  سیدحسین بروجردی (جلد بیست و نه) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فرهنگ سبز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5011264|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=اسماعیل تبار|نام۲=سیداحمدرضا|نام خانوادگی۲=حسینی|نام۳=محمدحسین (ترجمه)|نام خانوادگی۳=مهوری|چاپ=1}}</ref>


* درصورتیکه پدر متوفی زنده باشد؛ به برادر وی، چیزی نمی رسد.(1068782)
با توجه به روایتی از امام باقر، با وجود پدر برای متوفی، جد و عموی او، از ارث محروم هستند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیه اله  سیدحسین بروجردی (جلد بیست و نه) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فرهنگ سبز|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5036436|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=اسماعیل تبار|نام۲=سیداحمدرضا|نام خانوادگی۲=حسینی|نام۳=محمدحسین (ترجمه)|نام خانوادگی۳=مهوری|چاپ=1}}</ref>


* برادر ابوینی، حاجب برادر ابی، از اصل ارث است.(501541)
== مصادیق و نمونه ها ==
درصورتیکه پدر متوفی زنده باشد؛ به برادر وی، چیزی نمی رسد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره حقوق مدنی (جلد دوم) (ارث)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4275184|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> و برادر ابوینی، حاجب برادر ابی، از اصل ارث است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خود آموز و راهنمای حقوق مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2006220|صفحه=|نام۱=میترا|نام خانوادگی۱=ضرابی|چاپ=4}}</ref> و پدر متوفی، پدربزرگ او را از ارث، محروم می نماید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبانی حقوق اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1085304|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|چاپ=1}}</ref>


* پدر متوفی، پدربزرگ او را از ارث، محروم می نماید.(271312)
== منابع ==
{{پانویس}}
*

نسخهٔ ‏۱۰ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۴۹

ضابطه‌ی حجب از اصل ارث، رعایت اقربیت به میت است. بنابراین هر طبقه از وراث، طبقه‌ی بعد را از ارث محروم می‌نماید مگر در مورد ۹۳۶ و موردی که وارث دورتر بتواند به سمت قائم‌مقامی ارث ببرد که در این صورت هر دو ارث می‌برند.

توضیح واژگان

حجب به شخص یعنی وارث، به دلیل شخصیت خود؛ و نحوه انتساب به متوفی، دیگری را از ارث محروم می نماید.[۱]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اصلی ترین معیار در تعیین وارث از میان خویشان نسبی، درجه قرابت با متوفی است. اقربای نزدیک، اقربای دور را، از ارث محروم می نمایند. این ضابطه، آمره بوده و نمی توان با قرارداد یا وصیت، خلاف آن را مقررداشت. [۲] [۳]

حجب کل، هم در طبقات ارث قابل تصور است؛ و هم در میان درجات موجود در هر طبقه. [۴]

در رابطه بین دو صنف از یک طبقه، حجب معنایی ندارد؛ بلکه حجب، در بین اشخاص درون یک صنف، ظهور می یابد. [۵] درواقع، درون هر صنف، وارث نزدیکتر، وارث دورتر به متوفی را، از ارث محروم می نماید. [۶]

مستندات فقهی

یاتوجه به آیه 6 سوره احزاب "...أُولُو الأرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ..."، خویشان نزدیک متوفی، خویشان دورتر را، از ارث محروم می نمایند. [۷]

بااستناد به روایتی از امام صادق، خویشان نزدیک تر به میت، بر خویشان دورتر، در ارث بری اولویت دارند. [۸]

با توجه به روایتی از امام باقر، با وجود پدر برای متوفی، جد و عموی او، از ارث محروم هستند. [۹]

مصادیق و نمونه ها

درصورتیکه پدر متوفی زنده باشد؛ به برادر وی، چیزی نمی رسد. [۱۰] و برادر ابوینی، حاجب برادر ابی، از اصل ارث است. [۱۱] و پدر متوفی، پدربزرگ او را از ارث، محروم می نماید. [۱۲]

منابع

  1. محمد روشن. بررسی تطبیقی موانع ارث. چاپ 1. مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1071840
  2. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (ارث). چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4317276
  3. محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1445184
  4. محمدجعفر جعفری لنگرودی. اساس در قوانین مدنی (المدونه). چاپ 1. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1445184
  5. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث). چاپ 5. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 197580
  6. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مجموعه محشای قانون مدنی. چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1715048
  7. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (جلد اول) (ارث). چاپ 5. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 197700
  8. احمد اسماعیل تبار، سیداحمدرضا حسینی و محمدحسین (ترجمه) مهوری. منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیه اله  سیدحسین بروجردی (جلد بیست و نه) (ارث). چاپ 1. فرهنگ سبز، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5011264
  9. احمد اسماعیل تبار، سیداحمدرضا حسینی و محمدحسین (ترجمه) مهوری. منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیه اله  سیدحسین بروجردی (جلد بیست و نه) (ارث). چاپ 1. فرهنگ سبز، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5036436
  10. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره حقوق مدنی (جلد دوم) (ارث). چاپ 2. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4275184
  11. میترا ضرابی. خود آموز و راهنمای حقوق مدنی. چاپ 4. طرح نوین اندیشه، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2006220
  12. ابوالقاسم گرجی. مبانی حقوق اسلامی. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1085304