ماده ۲۱ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
(ابرابزار) |
جز (Javad صفحهٔ ماده 21 قانون آیین دادرسی مدنی را به ماده ۲۱ قانون آیین دادرسی مدنی منتقل کرد) |
نسخهٔ ۱۵ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۲۸
دعوای راجع به توقف یا ورشکستگی باید در دادگاهی اقامه شود که شخص متوقف یا ورشکسته، در حوزه آن اقامت داشته‌است و چنانچه درایران اقامت نداشته باشد، در دادگاهی اقامه می‌شود که متوقف یا ورشکسته در حوزه آن برای انجام معاملات خود شعبه یا نمایندگی داشته یا دارد.
توضیح واژگان
ورشکستگی: وضع باززگان عاجز از اجرای تعهدات بازرگانی است یعنی نتواند دیون حال خود را بدهد یعنی در دارایی حاضر اگر قسمت مثبت دارایی کمتر از قسمت منفی باشد حالت ورشکستگی تاجر محقق است. ۶۸۰۲۸۷
پیشینه
ماده ۳۵ سال (۱۳۱۸) دعوی راجع به ورشکستگی شرکتهای بازرگانی که مرکز اصلی آن در ایران است باید در مرکز اصلی شرکت اقامه می‌شود. ۶۹۸۹۹۶
در ماده ۳۴ پیشین قانون آیین دادرسی مدنی سابق در مورد اقامه دعوا توقف یا ورشکستگی توسط خود تاجر از صراحت بیشتری برخوردار بود که در قانون جدید این موضوع از قسمت اول ماده ۲۱ قابل استناد است. البته عده ای معتقدند که به‌طور کلی اعلام توقف از سوی تاجر را نمی‌توان دعوا انگاشت .(۱۱۵۳۰۸)این اشتباه در قانون پیشین وجود داشته و اطلاق قانون کنونی نیز متضمن اشتباه قانون پیشین است. ۳۱۰۵۷۰
در قانون مدنی فرانسه نظریه دیگری که به تعدد ورشکستگی یا سرزمینی بودن ورشکستگی موسوم است، حکم ورشکستگی تاجر را در تمام کشورهایی که تاجر دارای طلبکار و اموال است می‌توان صادر کرد و حکم صادر شده در محل اقامت تاجر به تنهایی ملاک تصفیه اموال ورشکسته در تمام کشورهای مربوط نخواهد شد. ۵۹۲۳۴۷
نکات تفسیری و توضیحی دکترین
قاعده مندرج در ماده ۲۱ ق.آ.د. م برخلاف اصل صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده مندرج در ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی است .۵۶۷۰۳۴و این ماده ناظر به توقف یا ورشکستگی تاجر (شخص حقیقی) است. ۱۳۰۳۲۹۰
بعضی از اساتید حقوق تجارت ایران حکم قسمت دوم ماده ۲۱ آ.د. م را به دلیل اینکه شرکتهای بازرگانی نیز تاجر شناخته می‌شوند، در مورد آن‌ها جاری ساخته و دعوی ورشکسته را در صورت فقدان مرکز اصلی شرکت در محل شعبه یا نمایندگی شرکت تجارای قابل طرح دانسته‌اند. به نظر می‌رسد قانونگذار حکم خاصی را در ماده ۲۱ آ.د. م بیان کرده و فرض بر این بوده که شرکت، شعبه یا نماینده در ایران نداشته باشدو در مورد شعب شرکت‌ها ماده ۲۳ قانون مذکور صراحتاً تعیین تکلیف نموده‌است .۶۷۸۷۹۶
دعاوی ماده ۲۱ق. آ.د. م از سوی تاجر ثالث یا دادستان به طرفیت تاجر قابل طرح است اما کسی که تاجر نیست نمی‌تواند عرض حال ورشکستگی خود را مطرح کند همان‌طور که ورشکسته نمی‌تواند دادخواست اعسار بدهد. ۱۴۲۰۴۹
رویه قضایی
۱)اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه شماره ۹۹۰۷/۷–۱۷/۱۲/۱۳۷۱ آورده‌است: «صرف اظهار تاجر برای صدور حکم ورشکستگی او کافی می‌باشد و ای دعوای به معنای مصطلح که محتاج به طرف دعوی باشد، نیست و اعلام توقف به ضرر کسی نخواهد بود تا بخواهد پاسخگو باشد یا از منافع خود دفاع کند. دعوای ورشکتسگی از مصادیق دعاوی غیرمالی است اگرچه حکم ورشکستگی دارا آثار و نتایج مالی است» اگر خواهان خود تاجر باشد دعوا را در اقامتگاه خودش مطرح می‌کند. ۱۳۸۸۳۲۹/۴۰۴۲۴۱/۱۳۷۸۸۱
انتقادات
۱) قاعده مندرج در مواد مذکور بر خلاف اصل صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده مندرج در ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی است – اگرچه دست کم زمانی که ورشکسته خوانده دعوای توقف باشد، راه حل مندرج در کلیه مواد مذکور با یکدیگر منطبق خواهد بود .۵۶۷۰۳۴
۲) در ماده ۳۴ پیشین قانون آیین دادرسی مدنی سابق در مورد اقامه دعوا توقف یا ورشکستگی توسط خود تاجر از صراحت بیشتری برخوردار بود که در قانون جدید این موضوع از قسمت اول ماده ۲۱ قابل استناد است. البته عده ای معتقدند که به‌طور کلی اعلام توقف از سوی تاجر را نمی‌توان دعوا انگاشت۱۱۵۳۰۸/۴۰۴۲۳۸