ماده ۴۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی

اگر رأی مورد درخواست فرجام از نظر احتساب محکوم به یا خسارات یا مشخصات طرفین دعوا و نظیر آن متضمن اشتباهی باشد که به اساس رأی لطمه وارد نکند، دیوان عالی کشورآن را اصلاح و رأی را ابرام می نماید. همچنین اگر رأی دادگاه به صورت حکم صادر شود ولی از حیث استدلال و نتیجه منطبق با قرار بوده و متضمن اشکال دیگری نباشد، دیوان عالی کشور آن را قرار تلقی و تأیید می نماید و نیز آن قسمت از رأی دادگاه که خارج از خواسته خواهان صادر شده باشد، نقض بلاارجاع خواهد شد.

تبصره - هرگاه سهو یا اشتباه یادشده دراین ماده در رأی فرجامی واقع شود، تصحیح آن با دیوان عالی کشور خواهد بود.

توضیح واژگان

نقض بلاارجاع : منظور از نقض بلاارجاع این است که پس از برگرداندن پرونده به دادگاه صادر کننده رای ، دادگاه حق ندارد وارد رسیدگی به این بخش از پرونده شود.313843/534435/

سهو : « غفلت قلب از چیزی که به اندک رجعت ذهن به خاطر اید پس سهو اخص از اشتباه است » 83324 هر سهوی اشتباه است اما هر اشتباهی سهو نیست.480850

پیشینه

مشابه این ماده ذیل ماده 569 قانون ایین دادرسی مدنی سال 1318 پیش بینی شده بود.141080/

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

اشتباه موجود در رای نباید به صورتی باشد که به اساس رای لطمه وارد آورد ،منظور از اساس رای همان نتیجه و عصاره رای می باشد.143883/اصلاح رای فرجام خواسته ، از جهت سهو قلم واقع شده در دادگاه صادرکننده ، با دیوانعالی کشور است.143882/ در صورتی که حکم صادره شامل قسمتی از رای باشد که خارج از خواسته خواهان صادر شده باشد ، از موارد نقض بلاارجاع خواهد بود ، منظور از نقض بلاارجاع این است که پس از برگرداندن پرونده به دادگاه صادر کننده رای ، دادگاه حق ندارد وارد رسیدگی به این بخش از پرونده شود.313843

مصادیق و نمونه ها

• دادگاه در پرونده ای به علت عدم پرداخت دستمزد کارشناس توسط خواهان ،  حکم به بطلان دعوا صادر کرده است ، پس از فرجام خواهی و طرح پرونده در دیوان ، دیوان حکم مذکور را قرار تلقی می نماید.995565