ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

بریدن یا از بین ‌بردن هر بند انگشت غیر شست، موجب یک‌ سوم دیه آن انگشت و هر بند انگشت شست، موجب نصف دیه شست است.

پیشینه

ماده 425 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370) در گذشته در این خصوص وضع شده بود.1426004

نکات توضیحی تفسیری دکترین

بر اساس این ماده، دیه هر انگشت در دیه بند های آن توزیع می شود. لذا دیه هر بند انگشت معادل یک سوم دیه انگشت است. منتها دیه هر بند انگشت شصت به دلیل داشتن دو بند، نصف دیه انگشت شصت خواهد بود.713032 اما در فرض قطع بخشی از بند انگشت، باید قائل به اخذ ارش شویم.713048 همچنین در فرض کم یا زیاد بودن بند ای انگشت، به همین نسبت دیه هر بند هم کم یا زیاد می شود.713036 لذا دیه هر بند انگشت در غیر انگشت شصت معادل 33/3 2042872دینار و در انگشت شصت معادل 50 دینار محاسبه شده است.671332

مستندات فقهی

مستند شرعی این ماده را روایتی از حضرت علی (ع) دانسته اند.2358088

سوابق فقهی

فقها معتقدند دیه نفس بر انگشتان توزیع می شود. لذا دیه هر کدام از انگشت های دهگانه معادل یک دهم دیه نفس است. از سوی دیگر، دیه هر کدام از انگشت ها هم بر بند های آن انگشت توزیع می گردد. لذا انگشت های دارای سه بند، برای هر بند دارای یک سوم دیه و انگشت شصت برای هر بند دارای نصف دیه آن انگشت می باشد.836860 حال اگر انگشتی بیش از این تعداد بند داشت، مثلا اگر دارای چهار بند باشد باید برای هر بند یک چهارم دیه آن انگشت را قائل بود. لذا ملاک توزیع دیه، تعداد اجزای آن انگشت است.2500412 در خصوص شکستگی بند انگشت نیز گروهی از فقها نحوه تعیین دیه آن را مطابق قواعد فوق می دانند.1456048 همچنین گروهی قواعد فوق را در خصوص دیه بند انگشتان پا نیز پذیرفته اند.4989308

رویه قضایی

بر اساس نظر کمیسیون در یکی از نشست های قضایی، در فرض قطع یک بند انگشت، فقط باید دیه اخذ شود و ارش پرداخت نخواهد شد.842720 منتها بر اساس نظر کمیسیون در یکی دیگر از نشست های قضایی، در خصوص قطع بخشی از بند انگشت، به دلیل عدم تعیین دیه ای مقدر در این خصوص، باید ارش پرداخت شود.842664