ماده ۵۴ قانون مدنی

سایر کیفیات انتفاع از مال دیگری به نحوی خواهد بود که مالک قرار داده یا عرف و عادت اقتضا بنماید.

توضیح واژگان

حقی که به موجب آن، دارنده حق بدون تملک منفعت مال، می تواند از عین مال غیر بهره مند گردد؛ حق انتفاع گویند.(20903)

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

حکم ماده، درمواردی که حق انتفاع، مسبوق به عقد یا اذن مالک باشد؛ جاری است.(22800)

اگر نحوه انتفاع منتفع از عین مرهونه، در قرارداد ذکر نگردیده؛ و یا توأم با ابهام و اجمال باشد؛ مشکل مزبور، با مراجعه به عرف رفع خواهدشد.(131253)

مفاد این ماده، مشکلات مربوط به مسائل متفرقه را، در رابطه به حق انتفاع، رفع می نماید.(427111)

انتفاع خارج از حدود عرفی، افراط در انتفاع، و تغییر مورد مصرف را، باید از مصادیق سوء استفاده دانست.(22776) و معیار تشخیص تعدی و تفریط، عرف می باشد.(21589) و تجاوز به مال غیر، خارج از حدود متعارف، موجب تعدی و تفریط می گردد.(220781)

سوابق فقهی

اگر اعطای اذن به دیگری، در رابطه با انتفاع از مال او، از کلام مالک استنباط گردد؛ کیفیات انتفاع را، عرف مشخص می نماید؛ نظیر خوردن آب از چشمه، و یا استفاده خویشان از مال دیگر بدون اذن صریح.(46498)

مصادیق و نمونه ها

• عرف نمی پذیرد که منتفع، به جای سکونت در خانه، آن مکان را، انبار محصولات تجاری خود قرار دهد.(199805)