ماده ۱۳۰۴ قانون مدنی

هر گاه امضای تعهدی در خود تعهدنامه نشده و در نوشته علی‌حده شده باشد آن تعهدنامه بر علیه امضاکننده دلیل است. در صورتی که در نوشته مصرح باشد که به کدام تعهد یا معامله مربوط است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

هر نوشته و علامتی را که در ذیل سند، حسب قصد و عادت ترسیم کننده، و نیز در نظر دیگران، دلالت بر هویت او نماید؛ امضاء می نامند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

سند عادی، باید دارای امضاء، مهر یا اثر انگشت منتسبٌ الیه باشد.

دفاتر تجاری، فاقد امضاء تاجر هستند. علاوه بر آن، مطالبی که در ظهر، ذیل و یا حاشیه سند مرقوم می گردند؛ بدون نیاز به امضاء، معتبر هستند. و نیز ممکن است برخی اسناد، فاقد امضاء بوده؛ و شخص متعهد، در ورقه ای جداگانه، اقدام به پذیرش سند مزبور، و امضای اظهارات خود در این رابطه نماید.

به دلالت مفاد این ماده، فهمیده می شود که امضاء، جزء ارکان سند محسوب گردیده؛ و سند فاقد امضاء، شاید بتواند به عنوان قرینه یا اماره ای، جهت اثبات ادعای طرف مقابل محسوب گردد.

برابر با مفاد این ماده، قانونگذار حکم به وحدت دو سند نموده؛ که یکی بدون امضاء، و دیگری دارای امضاء بوده؛ و در ارتباط با سند اول، تنظیم گردیده است؛ و هر دو سند مزبور، یک معنا را می رسانند.

مصادیق و نمونه ها

اگر زید، تعهد نماید که منزلی را، با مساحت و کیفیات معین بسازد؛ و تعهدنامه مزبور، فاقد امضاء باشد؛ و چند هفته بعد، ذیل رسیدی را، بابت دریافت اولین قسط از مزد خود، امضاء نماید؛ سند دوم، دلالت بر اعتبار سند اول دارد.