ماده ۱۱۹۱ قانون مدنی

از ویکی حقوق
نسخهٔ تاریخ ‏۱ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۲:۴۳ توسط Wikihagh admin (بحث | مشارکت‌ها) (Wikihagh admin صفحهٔ ماده 1191 قانون مدنی را به ماده ۱۱۹۱ قانون مدنی منتقل کرد: فارسی سازی نویسه ها)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

اگر وصی منصوب از طرف ولی قهری به نگاهداری یا تربیت مولی‌علیه و یا اداره‌ی امور او اقدام نکند یا امتناع از انجام وظایف خود نماید منعزل می‌شود.

توضیح واژگان

انعزال، یعنی زایل شدن سمت نماینده، به سببی ارادی یا غیر ارادی. [۱]

ولایت، یعنی توانایی قانونی اداره امور مختلف شخص فاقد اهلیت. [۲]

اعطای نمایندگی از سوی قانونگذار را، نمایندگی قانونی گویند. [۳]

به مواردی که نمایندگی شخص، در قانون پیش بینی شده؛ و اراده او و اصیل، نقشی در زوال این رابطه ندارد؛ نمایندگی قانونی اخص گویند. [۴]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

وصی مکلف است پس از رفع حجر از مولی علیه ، اموالش را به او برگرداند؛ ولی تکلیفی در ارائه حساب دوران تصدی به وی ندارد. [۵]

وصی درصورت تعدی و تفریط، برابر با اصول و قواعد حقوقی، ضامن است. [۶]

وصی در صورت برخورداری از ملائت مالی، و فقدان سابقه افلاس و ورشکستگی، می تواند با اموال مولی علیه، به نفع وی تجارت نماید. [۷]

وصی به دلیل امین بودن، درصورتیکه مصلحت مولی علیه خویش را رعایت ننموده؛ و برخلاف تعهدات خود، اقدام به تصرف، استعمال یا تلف اموال تحت اختیار خود نماید؛ مرتکب جرم خیانت در امانت شده است. [۸]

لفظ "انعزال" دلالت بر این دارد که وصایت، با خیانت وصی از بین خواهد رفت. [۹]

عجز وصی، موجب انعزال وی نمی شود و دراینگونه موارد دادگاه صالح، اقدام به نصب امین می نماید. [۱۰]

میان عزل و منعزل شدن از نظر نتیجه، تشابه کامل وجوددارد. اما عزل نیازمند رسیدگی دادگاه؛ و یا احراز قصد انشاء توسط عزل کننده است؛ درصورتیکه در انعزال نیازی به طی تشریفات یادشده نبوده؛ و نقش دادگاه در این رابطه، فقط اعلام انعزال است. [۱۱]

مستندات فقهی

به دلالت آیه 152 سوره مبارکه انعام " وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ ..."، وصی منصوب از سوی ولی قهری، باید رعایت مصلحت مولی علیه را بنماید. [۱۲]

در منابع معتبر فقهی، روایات متعددی دال بر ضمان وصی درصورت تعدی و تفریط، وجوددارد. [۱۳]

امام رضا فروش اموال صغیر را به نسیه، و نیز تجارت با مال وی را، موجب ضمان وصی می داند. [۱۴]

در اینکه وصی، باید رعایت غطبه مولی علیه خود را بنماید؛ ادعای اجماع شده است. [۱۵]

سوابق فقهی

در مواردی که وصی، با مال مولی علیه خود، مضاربه می کند؛ باید رعایت غبطه صاحب مال را بنماید و وصی منصوب از سوی ولی قهری، درصورت رعایت مصلحت مولی علیه، می تواند مال او را، بفروشد. [۱۶]

رویه های قضایی

به موجب دادنامه شماره 51/30 مورخه 14/1/1372 شعبه 30 دیوان عالی کشور، عزل و انعزال وصی، نیازمند ارائه دلیل از سوی مدعی می باشد. [۱۷]

منابع

  1. آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد اول). چاپ 3. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2625388
  2. اکرم پوررنگ نیا. حضانت و نفقه زوجه. چاپ 1. مادر، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1351136
  3. سیدحسین صفایی. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد دوم) (قواعد عمومی قرادادها). چاپ 9. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 232192
  4. علی مهاجری. شرح جامع قانون اجرای احکام مدنی (جلد اول). چاپ 7. فکرسازان، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4172196
  5. محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 300032
  6. سیدمصطفی محقق داماد. بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 201884
  7. محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 855792
  8. محمدجعفر حبیب زاده. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه اموال). چاپ 6. سمت، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2384148
  9. سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 207208
  10. محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 300020
  11. گزیده ای از پایان نامه های علمی قضات در امور حقوقی (جلد اول). چاپ 1. جنگل، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 734140
  12. آسیب شناسی فقهی قوانین حقوقی قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 1. جنگل، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 195020
  13. سیدمصطفی محقق داماد. بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 201884
  14. احمد اسماعیل تبار، سیداحمدرضا حسینی و محمدحسین (ترجمه) مهوری. منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیةاله سیدحسین بروجردی (جلد بیست وچهارم) (معاملات2). چاپ 1. فرهنگ سبز، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5221928
  15. آسیب شناسی فقهی قوانین حقوقی قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 1. جنگل، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 195020
  16. آسیب شناسی فقهی قوانین حقوقی قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 1. جنگل، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 195020
  17. یداله بازگیر. موازین حقوقی امور حسبی در آرای دیوانعالی کشور (جلد دوم) (وصیت، حصر وراثت، ارث). چاپ 1. جنگل، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2644848