ماده ۱۲۴۰ قانون مدنی

قیم نمی‌تواند به سمت قیمومت از طرف مولی‌علیه با خود معامله کند اعم از این که مال مولی‌علیه را به خود منتقل کند یا مال خود را به او انتقال دهد.

توضیح واژگان

به کسی که به سفارش دادستان، برای حمایت از محجور، و نگهداری از او، و اداره اموال وی، تعیین می گردد؛ قیم گویند.

به سمتی که قیم، بر عهده دارد؛ قیمومت گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

معامله با خود توسط قیم، اعم از بیع و صلح، منع شده است.

تملیک بلاعوض به محجور، از شمول مفاد این ماده خارج است؛ به طور مثال، قیم می تواند مال خود را به مولی علیه خویش، هبه یا صلح بلاعوض نماید. زیرا چنین اعمالی، به طور اساسی، از منظر حقوق، معامله محسوب نمی گردد؛ و درنتیجه، وقوع آنها، نیازی به اذن دادستان هم ندارد.

قیم، در کلیه عقود تملیکی و عهدی، از معامله با خود ممنوع است.

معامله باخود توسط قیم، غیرنافذ است.

قیم حق ندارد مال خود را، به محجور قرض داده؛ و درمقابل، مال او را، به رهن خویش درآورد. اگر نیازی به چنین کاری بود؛ باید مال شخص دیگری را، برای مولی علیه خود، قرض نماید.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، سرپرست یتیم، می تواند مال او را، برای خود قرض بگیرد.

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 1180-12/43 مورخه 23/10/1343 اداره حقوقی دادگستری، تملیک یا صلح بلاعوض مال، یا سهم الارث قیم به مولی علیه خود، اشکالی ندارد.

مذاکرات تصویب

یکی از نمایندگان مجلس، مخالف با ممنوعیت انتقال مال، از سوی قیم به مولی علیه بود؛ وزیر عدلیه، در پاسخ به انتقاد وی، بیان نمود که صلح بلاعوض به محجور، اشکالی ندارد.