ماده ۴۱۳ قانون مدنی

هر گاه یکی از متبایعین مالی را سابقاً دیده و به اعتماد رؤیت سابق، معامله کند و بعد از رؤیت معلوم شود که مال مزبور اوصاف سابقه را ندارد اختیار فسخ خواهد داشت.

توضیح واژگان

رؤیت، عبارت است از هر نوع شناخت درونی، نسبت به مورد معامله، که ممکن است برای هر کدام از متعاقدین به وجود آید.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر مشتری، پیش از معامله، مبیع را، به همراه همه اوصاف آن دیده باشد؛ و به استناد همین رؤیت، مبادرت به انعقاد بیع نماید؛ دراینصورت باید قائل به این شد که وی، بر مبنای اوصافی که از مورد معامله، در ذهن او نقش بسته؛ مبادرت به انعقاد قرارداد نموده؛ و بیع را، به اعتبار بقای اوصاف و ویژگی های مزبور، انشا کرده است. و اگر خریدار، قبل از انعقاد بیع، مورد معامله را رؤیت نموده؛ و به اعتبار همین مشاهده، مبادرت به انشای عقد کرده باشد؛ و پس از بیع، متوجه گردد که در اوصاف و ویزگی های مبیع، تغییری به وجود آمده است؛ دراینصورت از اختیار فسخ معامله برخوردار خواهد بود.

مصادیق و نمونه ها

اگر شخصی باغ خود را، سالها پیش در شهری دیگر دیده باشد که در آن اوان، هنوز درختان آن مکان رشد ننموده بودند؛ و به تصور اینکه سرما یا آفت، مانع نمو نهال ها شده است؛ باغ را بفروشد؛ و بعد از معامله متوجه گردد که درختان باغ، از رشد، قوت، و ثمره مطلوبی برخوردار گردیده اند؛ دراینصورت می تواند بیع را فسخ نماید.