ماده ۷۲۰ قانون مدنی

ماده ۷۲۰ قانون مدنی: ضامنی که به قصد تبرع، ضمانت کرده باشد حق رجوع به مضمون‌عنه ندارد.

فلسفه و مبانی نظری ماده

علت این ماده این است که ضامن تبرعا و از راه احسان به مدیون و بدون اینکه قصد غرامت گرفتن از او را داشته باشد، ضمانت را قبول کرده‌است و دیگر نمی‌تواند از این اراده خیر عدول کرده و از مضمون عنه چیزی بخواهد.[۱]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مطابق این ماده، ضامنی که به قصد تبرع، ضمانت کرده باشد، حق رجوع به مضمون‌عنه را ندارد، بر پایه یک دیدگاه فقهی، قصد تبرع را می‌توان در این معنی تفسیر کرد که ضامن بدون نیت رجوع به بدهکار اصلی ضامن شده باشد و تنها در این حالت از حق رجوع به بدهکار اصلی محروم است ولی در غیر این صورت خواه با درخواست یا بی درخواست بدهکار، حق رجوع برای ضامن پس از پرداخت دین محفوظ است.[۲] این ماده مفهوم مخالف نداشته و نمی‌توان نتیجه گرفت که اگر ضامن قصد تبرع نداشته باشد، حق رجوع به مضمون عنه را دارد؛ چرا که معیار رجوع به مضمون عنه، اذن اوست، نه قصد ضامن.[۳][۴][۵]

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

رضایت مضمون عنه در تحقق ضمان شرط نیست، بنابراین اگر ضامن بدون اذن او ضمانت کند، ضمانت او تبرعی بوده و حق رجوع به مضمون عنه را نخواهد داشت، اما در صورت وجود اذن و اجازه مضمون عنه، آنچه را که ضامن پرداخته، می‌تواند از مضمون عنه مطالبه کند.[۶] عده ای معتقدند چنانچه پس از عقد ضمان، مضمون عنه به ضامن بگوید که دین را پرداخت کن، این امر مشمول ضمان امری نمی‌شود زیرا با وقوع عقد ضمان، دین در ذمه ضامن قرار گرفته و امر به پرداخت پس از عقد، جنبه ارشادی داشته و مسئولیتی برای مضمون عنه به دنبال ندارد.[۷]

مقالات مرتبط

منابع

  1. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد دوم) (عقود معین 2) (ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان، حواله. چاپ 13. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1955712
  2. سیدمحمود کاشانی. حقوق مدنی قراردادهای ویژه (اشاعه، شرکت مدنی، تقسیم مال مشترک، ودیعه، وکالت، ضمان). چاپ 1. میزان، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 521484
  3. ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 98288
  4. سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 204096
  5. ابوالقاسم گرجی. اندیشه‌های حقوقی (مفاهیم بنیادین حقوق مدنی و جزایی). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 678508
  6. آیت اله خلیل قبله ای خویی. آیات الاحکام (حقوق مدنی و جزایی). چاپ 6. سمت، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 132604
  7. آیت اله سیدمحمد موسوی بجنوردی. عقد ضمان. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 506956