ماده ۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی
دادگاه قبل از ورود در ماهیت دعوا، نسبت به ایرادات و اعتراضات وارده اتخاذ تصمیم می‌نماید. درصورت مردود شناختن ایراد، وارد ماهیت دعوا شده رسیدگی خواهد نمود.
توضیح واژگان
حکم: در لغت به معنای امر کردن، حکومت و فرمان دادن می‌باشد و در حقوق رای و تصمیمی است که قاضی (دادگاه) دربارهٔ دعوایی که به او برده‌اند، برای فیصله دادن اختلاف صادر می‌کند. ۱۰۴۷۶۹
پیشینه
در ماده ۲۰۴ قانون پیشین دادگاه مکلف شده بود تا در جلسه نخسین دادرسی در مورد ایراد رای صادر کند، و با توجه به اینکه رسیدگی به ایراد ممکن است چند جلسه به طول انجامد، این دستور قانون منطقی نبود، اما در قانون جدید ضمن ماده ۸۸ دادگاه موظف می‌باشد قبل از رسیدگی به ماهیت دعوا ایرادات را بررسی نماید و دیگر زمان رسیدگی محدود به جلسه اول نمی‌باشد. ۳۱۱۴۸۵
ماده ۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی در قانون سال ۱۲۹۰ مشابهی ندارد. ۶۹۹۱۵۹
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
دادگاه‌ها نمی‌توانند بدون رسیدگی به ایرادات در ماهیت دعوا تصمیم‌گیری نمایند، اما خوانده می‌تواند ضمن طرح ایرادات، در مورد ماهیت دعوا نیز از خود دفاع کند .۱۴۲۵۰۹//1313847//115877
در صورت عدم توجه ایرادات به دعوی مطروحه دادگاه باید مستدلا ایرادات را رد نمیاد. ۶۳۸۰۶۰//624298
اعتراض خواهان به سمت خوانده نیز باید قبل از رسیدگی به ماهیت دعوا تعیین تکلیف شود. ۱۳۱۳۸۵۱