ماده ۱۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی

درخواست تأمین از دادگاهی می‌شود که صلاحیت رسیدگی به دعوا را دارد.

پیشینه

مفاد این ماده در قانون سال ۱۲۹۰ مشابهی نداشته و در ماده ۲۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده بود و همچنین در ماده ۲۳۱ قانون سابق در مورد تأمین خواسته در دعاوی ارجاع شده به داور این چنین آمده بود که در صورتی که دعوی به داور ارجاع شده باشد، درخواست تأمین از دادگاهی تجویز می‌شود که دعوا در آن اقامه و به داوری ارجاع شده‌است. .

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

منظور از صلاحیت در این ماده اعم از ذاتی و نسبی است و در صورتی که دادگاه خود را صالح نداند، قرار رد تأمین خواسته صادر می‌نماید. برخلاف تأمین خواسته، دستور موقت را می‌توان حسب مورد از دادگاه صالح برای رسیدگی ویا دادگاه فاقد صلاحیت برای رسیدگی، درخواست نمود.

با توجه به این ماده درخواست تأمین باید از دادگاهی صورت گیرد که صلاحیت رسیدگی دارد هر چند ممکن است دعوای اصلی در شعب دیگر دادگاه مطرح باشد البته در عمل دعوای اصلی و درخواست قرار تأمین در یک شعبه مورد بررسی قرار می‌گیرد .

دادگاه تجدید نظر صلاحیت رسیدگی به درخواست تأمین خواسته را ندارد.

در مورد درخواست تأمین خواسته، در مواردی که رسیدگی به دعوی در صلاحیت هیئت‌های حل اختلاف می‌باشد، به نظر می‌رسد واگذاری رسیدگی به درخواست تأمین خواسته به این هیئت‌ها نیازمند نص قانونی می‌باشد و چنین نصی وجود ندارد و قانونگذار باید در این مورد تصمیم‌گیری نماید.

مصادیق و نمونه‌ها

توقیف ملک اقدامی تبعی است و چنانچه قبل از اقامه دعوی در خواست گردد، باید از مرجعی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد درخواست شود.

در حالتی که دو دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعوا را داشته باشد ممکن است با صدور دادخئئاست از یک دادگاه و اقامه دعوا در دادگاه دیگر مواجه شویم، مثلاً دادگاه اقامتگاه خوانده و دادگاه محل انجام تعهد، یا در اقامه دعوا علیه متعهدین سند تجاری که در دو مکان اقامت دارند.