ماده ۲۲۳ قانون آیین دادرسی کیفری

بازپرس در مورد قبول وثيقه يا كفالت ، قرار صادر مي نمايد و پس از امضاء كفيل يا وثيقه گذار ، خود نيز آن را امضاء مي كند و با درخواست كفيل يا وثيقه گذار ، تصوير قرار را به آنان مي دهد .

توضیح واژگان

قرار وثیقه یکی از قرار های تأمین کیفری است که عبارت از تودیع وجه نقد یا ضمانتنامه بانکی یا مال منقول یا غیر منقول به محکمه در ازای آزادی موقت متهم تا زمان صدور حکم قطعی می باشد.1311688 در خصوص ماهیت قرار قبولی وثیقه عده ای آن را در قلمرو عقد رهن آورده اند.3218300

قرار کفالت نیز یکی دیگر از قرار های تأمین کیفری است و عبارت است از تعهد شخص کفیل به معرفی و تحویل متهم به دادگاه در زمان احضار وی در ازای وجه الکفاله.1311664

نکات توضیحی تفسیری دکترین

بر اساس ظاهر ماده فوق گروهی چنین استنباط نموده اند که در خصوص اخذ وثیقه یا کفیل، دو قرار از سوی بازپرس صادر می شود. قرار نخست مربوط به اخذ تامین است که نوعی عمل قضایی است 2761220 و قرار دیگر همان قرار قبول وثیقه یا کفیل می باشد. قرار اخیر را باید نوعی قرارداد بین قاضی و متهم و یا کفیل تلقی کرد. 484192 در واقع شخص کفیل باید علاوه علاوه بر تعهد به حاضر کردن متهم متعهد شود که در صورت عدم اقدام، مبلغی را به عنوان وجه الکفاله صندوق دادگستری پرداخت کند. لذا با توجه به آثار مالی چنین قراری لازم است این امر از سوی کفیل قبول شده و برای نفوذ این قبولی باید فرد کفیل علاوه بر بلوغ، عقل و رشد، توانایی مالی چنین امری را نیز داشته باشد.1285564 صدور قرار قبولی منوط به درخواست کتبی وثیقه گذار یا کفیل و اعلان آمادگی آن ها می باشد. البته صرف امضای بازپرس کافی نبوده و کفیل یا وثیقه گذار نیز باید آن را امضا کنند.4708496 امکان اخذ رونوشت از سوی متهم یا وثیقه گذار از قرار قبولی وثیقه وجود دارد.890072 عده ای حتی معتقدند الزامی به ابلاغ قرار قبولی کفالت یا وثیقه نمی باشد. بلکه تسلیم تصویر آن منوط به تقاضای کفیل یا وثیقه گذار است.4708540در خصوص قواعد مشترک میان قرار کفالت و وثیقه به این موارد اشاره کرده اند:

1- دادن رونوشت قرار ها به کفیل و یا وثیقه گذار

2- امکان تقاضای رفع مسئولیت و آزادی وثیقه

3-امکان اخذ وجه الکفاله و یا ضبط وثیقه2207820

عده ای معتقدند اگر کفالت با اجازه مکفول و به همراه اذن به تأدیه مکفول له داده شود، کفیل حق مطالبه آن را از مکفول دارد.484200

رویه قضایی

در خصوص تأمین، به موجب نظریه مشورتی شماره 7/6732-1366/10/8 اموال شهرداری ها و دیگر سازمان های دولتی در مقابل افراد یا کارمندان دولتی قابل تودیع نبوده و مقامات اداری نیز صالح به سپردن اموال دولتی به عنوان وثیقه یا کفالت نمی باشند.639692

همچنین به موجب رای شماره 661-1380/7/17 عدم امضاء ذیل قرار تأمین و عدم قید تاریخ تخلف است.639704

همچنین به موجب نظر کمیسیون در یکی از نشست های قضایی، با توجه به این که هدف از صدور قرار تأمین امکان دسترسی به او است، لذا در هر مرحله ای تا قبل از قطعیت حکم دادگاه، اقدام دادگاه مبنی بر قبول فیل یا وثیقه و صدور دستور آزادی محکم را نمی توان رسیدگی ماهوی تلقی نمود. لذا این اقدامات با قاعده فراغ دادرسی در تضاد نمی باشند.1765104