ماده ۲۹۳ قانون آیین دادرسی مدنی

دادگاه‌های ایران نیابت تحقیقات قضایی را برابر قانون ایران انجام می‌دهند، لکن چنانچه دادگاه کشور خارجی ترتیب خاصی برای رسیدگی معین کرده باشد، دادگاه ایران می‌تواند به شرط معامله متقابل و در صورتی که مخالف با موازین اسلام و قوانین مربوط به نظم عمومی و اخلاق حسنه نباشد برابر آن عمل نماید.

توضیح واژگان

نظم عمومی: «مجموعهٔ سازمان‌های حقوق و قواعد مربوط به حسن جریان امور و راجع به ادارهٔ یک کشور یا راجع به حفظ امنیت و اخلاق در روابط بین افراد به طوری که افراد نتوانند از طریق قراردادهای خصوصی از آن تجاوز کنند»

اخلاق حسنه: «اخلاق حسنه عبارت از مجموعه قواعد و مقرراتی است که وجدان اجتماعی برای حفظ نظام خود آن‌ها را پسندیده و مخالف آن ضد اخلاق عمومی و اخلاق حسنه محسوب می‌گردد، با این مفهوم اخلاق حسنه وابسته به دو عامل زمان و مکان می‌باشد و بنابراین، اخلاق حسنه در هر جامعه ای و در هر زمانی دارای مفهوم خاصی است که تشخیص آن به عرف واگذار شده‌است.»

پیشینه

این ماده در قانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۲۹۰ مشابهی نداشته اما مفاد آن در ماده ۴۷۴ فانون آیین دادرسی مدنی سال ۱۳۱۸ بیان شده بود. با این تفاوت که عبارت «مخالف با موازین اسلام» در آن بیان نشده بود.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

دادگاه‌های ایرانی نیز مجاز به پذیرش نیابت از جانب محاکم خارجی می‌باشند. مطابق مواد آیین دادرسی مدنی سه شرط معامله متقابل، عدم مخالفت با موازین اسلامی و عدم مخالفت با قوانین مربوط به نظم عمومی و اخلاق حسنه کافی است تا دادگاه ایرانی بتواند نیابت قضایی دادگاه خارجی را مطابق ترتیباتی که آن دادگاه مقرر کرده انجام دهد.