ماده ۴۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی

با درخواست اعاده دادرسی و پس از صدور قرار قبولی آن به شرح ذیل اقدام می‌گردد:

الف - چنانچه محکوم به غیر مالی باشد اجرای حکم متوقف خواهد شد.

ب - چنانچه محکوم به مالی است و امکان اخذ تأمین و جبران خسارت احتمالی باشد به

تشخیص دادگاه از محکوم له تأمین مناسب اخذ و اجرای حکم ادامه می‌یابد.

ج - در مواردی که درخواست اعاده دادرسی مربوط به یک قسمت از حکم باشد حسب مورد مطابق بندهای (الف) و (ب) اقدام می‌گردد.

توضیح واژگان

دعاوی غیر مالی ذاتی :دسته ای از دعاوی غیر مالی هستند که حق اصلی مورد ادعا از حقوق غیر مالی است مانند دعوای نسب و زوجیت.

دعاوی غیرمالی اعتباری: دسته ای از دعاوی غیر مالی هستند که موضوع آن مستقیماً مطالبه مال نباشد اگرچه به‌طور غیر مستقیم منجر به تحصیل مال شود، مانند دعوای تصرف عدوانی، دعوای تقسیم.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

از این ماده می‌توان چنین برداشت نمود که اصل بر اوقف عملیات اجرایی در صورت صدور قرار قبولی دادخواست اعاده دادرسی می‌باشد. برای توقف عملیات اجرایی دو شرط در حال اجرا بودن حکم و درخواست شخص محکوم علیه ضروری می‌باشد. البته از بند ب این ماده می‌توان چنان نتیجه گرفت که در صورت عدم آغاز عملیات اجرای در زمان صدور قرار پذیرش اعاده دادرسی در دعاوی مالی شروع به اجرای آن نیز مستلزم گرفتن تأمین مناسب از محکوم له خواهد بود. در هر حال در صورت توقف عملیات اجرایی تا روشن شدن نتیجه قطعی اعاده دادرسی همچنان متوقف می‌ماند مگر اینکه محکوم به مالی بوده و محکوم له درخواست ادامه آن را نماید؛ که در این صورت با اخذ تأمین عملیات اجرایی ادامه می‌یابد. اخذ تأمین به منظور جبران خسارت احتمالی است که ممکن است از ادامه عملیات اجرایی حکم مورد درخواست اعاده دادرسی به محکوم علیه وارد آید.

انتقادات

«ماده پیشنهادی: درخواست اعاده دادرسی اجرای حکمی را که مورد اعاده دادرسی است به تأخیر نمی‌اندازد. پس از صدور قرار قبولی اعاده دادرسی با تقاضای محکوم علیه و اخذ تأمین مناسب از او به تشخیص دادگاه صادر کننده حکم قطعی مورد اعاده دادرسی، اجرای حکم متوقف خواهد شد. در صورت رد اعاده دادرسی به موجب رای نهایی یا نقض حکم اصلی و عدم مطالبه خسارت ظرف مدت عین از تاریخ ابلاغ به محکوم له، تأمین به محکوم علیه مسترد می‌گردد.»

مصادیق و نمونه‌ها

• دعاوی غیرمالی ذاتی مانند دعوای نسب و زوجیت.
• دعاوی غیر مالی اعتباری مانند دعوای تصرف عدوانی و دعوای تقسیم.