ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۴۷۰ قانون آیین دادرسی کیفری:(اصلاحي 24/03/1394)- مرجع رسيدگي پس از نقض رأي در ديوان عالي كشور به شرح زير اقدام مي كند : الف - در صورت نقض رأي به علت ناقص بودن تحقيقات ، بايد تحقيقات مورد نظر ديوان عالي كشور را انجام دهد و سپس مبادرت به صدور رأي كند . ب - در صورت نقض قرار و ضرورت رسيدگي ماهوي ، بايد از نظر ديوان عالي كشور متابعت نمايد و در ماهيت ، رسيدگي و انشاي حكم كند ، مگر آنكه پس از نقض ، جهت تازه اي براي صدور قرار حادث شود . پ - در صورت نقض حكم در غير موارد مذكور ، دادگاه مي تواند بر مفاد رأي دادگاه قبلي اصرار كند . چنانچه اين حكم مورد فرجام خواهي واقع شود و شعبه ديوان عالي كشور پس از بررسي ، استدلال دادگاه را بپذيرد ، حكم را ابرام مي كند و در غير اين صورت ، پرونده در هيأت عمومي شعب كيفري مطرح مي شود . هرگاه نظر دادگاه صادركننده رأي مورد تأييد قرار گيرد ، رأي ابرام مي شود و در صورتي كه نظر شعبه ديوان عالي كشور را تأييد كند ، حكم صادره نقض و پرونده به شعبه ديگر دادگاه ارجاع مي شود . دادگاه مزبور بر اساس استدلال هيأت عمومي ديوان عالي كشور ، حكم صادر مي كند . اين حكم قطعي و غيرقابل فرجام است . در صورتي كه هيأت عمومي پرونده را به علت نقص تحقيقات قابل رسيدگي نداند با ذكر موارد نقص ، پرونده را به شعبه ديوان عالي كشور اعاده مي نمايد . شعبه ديوان مطابق قسمت ( 2 ) بند ( ب ) ماده ( 469 ) اقدام مي كند .

توضیح واژگان

منظور از مرجع رسیدگی در صدر ماده فوق، همان دادگاهی است که بعد از نقض رأی در دیوان عالی کشور به پرونده رسیدگی می کند. این مرجع حسب مورد ممکن است دادگاه صادر کننده رأی یا دادگاه هم عرض آن یا دادگاه صالح دیگر باشد که صلاحیت آن مورد تأیید دیوان است.3146424همچنین رأی اصراری رأیی است که دادگاه ماهوی پس از نقض رأی در دیوان عالی کشور و به استناد علل و اسباب موجهه حکم منقوض صادر می کند.2139584

پیشینه

سابقاً ماده 266 قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب 1378) در این خصوص وضع شده بود.4721200

نکات توضیحی تفسیری دکترین

شعب عمومی حقوقی یا کیفری دیوان عالی کشور نمی توانند پس از نقض رأی صادره از دادگاه های تالی، مبادرت به رسیدگی ماهوی کنند. به همین دلیل نیز اقدام به احاله صدور حکم مقتضی به دادگاه دیگر می کنند. چنین حکمی را باید یک حکم ماهوی تلقی کرد.1692324ماده فوق نشان می دهد نقص تحقیقات را می توان یکی از موارد بارز شکایت از آراء دادگاه در مرحله تجدید نظر دانست. در این صورت رأی پس از نقض به همان دادگاه صادر کننده ارجاع می شود. در این صورت ممکن است دادگاه باز هم با تکمیل تحقیقات به همان رأی سابق خود اصرار ورزد. 1757700چرا که به موجب ماده فوق امکان اصرار ورزیدن مرجعی که پس از نقض رأی در دیوان عالی کشور به امر رسیدگی می کند بر رأی قبلی وجود دارد.4170400اگرچه آراء اصراری را باید فقط نسبت به همان موضوع و برای همان دادگاهی که به موضوع رسیدگی می کند لازم اتباع دانست، اما عده ای معتقدند در دعاوی مشابه دیگر نیز با وجود لازم الرعایه نبودن امر، قضات دادگاه های تالی معمولاً رأی بر خلاف آراء اصراری صادر نمی کنند.1950512اگر یکی از افرادی که نسبت به این رأی اصراری حق اعتراض دارد فرجام خواهی کند، مجدداً پرونده در دیوان عالی کشور مورد بررسی قرار می گیرد. در فرض پذیرش استدلال دادگاه از سوی شعبه دیوان عالی کشور، حکم ابرام میشود. در غیر این صورت موضوع حسب مورد در هیئت عمومی شعب کیفری یا حقوقی دیوان عالی کشور مطرح می شود.2527272 به این رأی، رأی اصراری هیئت عمومی دیوان عالی کشور می گویند.1739068