با توجه به اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب 1948 و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب 1966، می‌توان گفت که حقوق بشر عبارت است از: «مجموعه قواعد، مقررات و اصولی که به منظور شناسایی حیثیت ذاتی و حقوق یکسان و غیر قابل انتقال کلیه اعضای حقوق بشر بر مبنای آزادی، عدالت و صلح در جهان به رسمیت شناخته شده است».[۱] همچنین، شایان ذکر است که عده‌ای نیز حقوق بشر را مجموعه قواعد شناخته شده‌ای که به همراه تحولات انسانی و اجتماعی و به دنبال رفع نیازهای ضروری انسان و رشد شخصیت او باشد، تعریف نموده‌اند.[۲]

تعریف

حقوق بشر، مجموعه حقوقی است که به سکنه یک کشور اعم از بیگانه و تبعه در مقابل دولت داده می شود. در مسئله حقوق بشر امر تابعیت نباید دخالت داده شود زیرا این حداقل حقوقی است که انسان در هر جا که هست باید دارا باشد. در همین معنی حقوق انسان هم به کار می رود.[۳]

معرفی رشته

پیشینه

در اصل، حقوق بشر، سند تاریخی کشور فرانسه است که امانوئل ژوزف آن را تهیه کرد و به عنوان دیباچه قانون اساسی سال 1791 میلادی به آن قانون ضمیمه شد. پایه این رشته بر اساس تساوی حقوق بشر در برابر قانون و حق حاکمیت مردم نهاده شده است. در سال 1948 مجمع عمومی سازمان ملل اعلامیه جهانی حقوق بشر را تصویب و اعلان کرد و از ممالک وابسته به سازمان طلب کرد که آن را انتشار دهند و به آموزش آن در کشور خود قیام کنند. به نظر راسل نظریه حقوق بشر از لحاظ فلسفی قابل دفاع نیست ولی در عمل مفید است و ما امروزه بسیاری از آزادی های خود را از دولت سر این نظریه داریم. به استناد حقوق بشر، خودکامگی دول سرکوب می شود و حاکمیت ملی نضج و مایه می گیرد.[۴]

حقوق بشر مطرح در نظام های حقوق اساسی، اعلامیه های حقوق بشر و شهروند و دیگر اسناد بین المللی را می توان به سه نسل یا گروه عمده تقسیم بندی نمود، نسل اول، حقوق مدنی و سیاسی می باشد. نسل دوم، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است و نسل سوم حقوق را می توان حقوق مردم نامید. به کارگیری اصطلاح نسل القا کننده تحول تاریخی در به رسمیت شناختن و تهیه و تدوین برخی اصول و مبانی حقوق بشر در جهتی معین و خاص است. البته برخی از نویسندگان به جای واژه نسل از واژه دسته، طبقه، خانواده و گروه برای مقولات حقوق بشر استفاده کرده اند.[۵]

حقوق تطبیقی

موضوعات

اهداف

اهمیت

منابع حقوق بشر

قلمرو

ارتباط با سایر رشته ها

آسیب شناسی

قوانین و مقررات پرکاربرد

اسناد بین المللی

برخی از اسناد بین المللی حقوق بشر عبارتند از:

کتب مرتبط

منابع

  1. فصلنامه دیدگاه های حقوقی شماره 44 و 45 تابستان و پاییز 1387. دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6655816
  2. خیرالله پروین و خیرالله پروین. مبنا و منشأ حقوق بشر نظام بین الملل و اسلام. چاپ 1. خرسندی، 1396.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6655812
  3. محمدجعفر جعفری لنگرودی. ترمینولوژی حقوق. چاپ 7. گنج دانش، 1374.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6665740
  4. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6665744
  5. سیدباقر میرعباسی و رزی میرعباسی. جایگاه اصل توسعه پایدار در تحقق حق های بشری از منظر حقوق بین الملل. چاپ 1. جنگل، 1395.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6665768