حقوق معاهدات بین المللی

تعریف

حقوق معاهدات که امروزه یکی از مهم ترین شاخه های حقوق بین الملل عمومی را تشکیل می دهد، مجموعه قواعد حقوق بین الملل می باشد که حاکم و ناظر بر معاهدات میان تابعان یا موضوعات حقوق بین الملل (کشورها و سازمان های بین المللی) است.

پیشینه

کمیسیون حقوق بین الملل از سال 1949 به حقوق معاهدات پرداخته است. کمیسیون در سال 1966 مجموعه ای از 75 ماده پیش نویس را تصویب کرد: این مواد، مبنای کنوانسیون 1969 وین در مورد حقوق معاهدات را که در 27 ژانویه 1980 لازم الاجرا شد، تشکیل می داد.

امکان نداشت گفته شود که کنوانسیون حقوق معاهدات به هنگام پذیرش، در کل اعلام کننده حقوق بین الملل عام است. مقررات گوناگون کنوانسیون به وضوح متضمن توسعه تدریجی بود. با این حال، کنوانسیون تاثیر بسیار زیادی داشته و شمار زیادی از مواد آن امروزه اساسا اعلام کننده حقوق موجود است؛ آن دسته از مواد هم که چنین نیست، دلیل و شاهدی بر قواعد نوظهور گرفته می شود. واقعیت این است که مقررات کنوانسیون، منبع اولیه و اصلی حقوق معاهدات دانسته می شود؛ گذشته از این که آیا در هر قضیه خاص، کنوانسیون می تواند در مقام معاهده اعمال شود یا خیر. دیوان در قضیه نامیبیا اظهار داشته است که: «قواعد مندرج در کنوانسیون وین را ... درباره فسخ یک رابطه معاهده ای به واسطه نقض (که بدون رای مخالف تصویب شده بود) از بسیاری جهات می توان تدوین حقوق عرفی موجود در این موضوع دانست.

دادگاه دادگستری اروپا گفته است که حقوق بین الملل عرفی معاهدات، جزئی از نظم حقوقی اروپا را تشکیل می دهد و دادگاه معمولا (به صراحت یا به طور ضمنی) پیرو کنوانسیون وین است. رکن حل اختلاف سازمان تجارت جهانی بر جایگاه عرفی قواعد کنوانسیون در زمینه تفسیر معاهدات تاکید ورزیده است.

کنوانسیون با اکثریت بسیار بالا در کنفرانس وین به تصویب رسید.

منابع حقوق معاهدات بین المللی

منابع حقوق معاهدات را می توان به دو دسته تقسیم نمود:

منابع اصلی

• منشور ملل متحد
• عهدنامه های عام ویژه که عبارتند از، عهدنامه وین در زمینه حقوق معاهدات مورخ 23 مه 1969، عهدنامه وین در زمینه جانشینی کشورها بر معاهدات میان کشورها و سازمان های بین المللی یا سازمان های بین المللی با یکدیگر مورخ 21 مارس 1986. همچنین، قواعد عرفی عام و اصول کلی حقوقی در زمینه معاهدات و بالاخره قواعد آمره بین المللی.

منابع فرعی

• رویه قضایی بین المللی
• دکترین