ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی
کلیه اشخاصی که اهلیت اقامه دعوا دارند میتوانند با تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را خواه در دادگاهها طرح شده یا نشده باشد و درصورت طرح در هر مرحله ای از رسیدگی باشد، به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند.
توضیح واژگان
داوری (تحکیم): داوری را میتوان صرف نظر کردن افراد از مداخله مراجع رسمی در قطع و فصل دعاوی مربوط به حقوق خصوصی خودشان و تسلیم شدن آنها به حکومت خصوصی اشخاصی دانستهاست که از نظر معلومات و اطلاعات فنی یا شهرت به رستگاری و امانت مورد اعتماد آنها هستند. ۱۲۳۰۸۲۷/۸۱۰۵۵۰/۱۲۳۰۴۶۶/۱۳۱۶۱۴۸/۱۲۳۰۸۴۱
پیشینه
«در موردی که وکیل بدون اجازه موکل داور را انتخاب نماید یا به درخواست او مدت حکمیت تمدید شود مورد منطبق با شق ۲ ماده ۲۶ قانون حکمیت بوده و رای داورها ابطال میشود.»۱۳۸۴۵۲۶/
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
داوری صرف نظر طرفین از مداخله مراجع رسمی دادگستری در حل و فصل دعاوی مربوط به حقوق خصوصی خودشان و تسلیم شدن انها به حکومت خصوصی اشخاصی دانسته که از نظر معلومات و اطلاعات فنی یا شهرت به رستگاری و امانت مورد اعتماد آنها هستند. ۸۱۰۵۵۰/۵۸۸۰۹۲/۱۱۹۶۸۰/ داوری در قالب قراردادی است که با تراضی طرفین منعقد میگردد؛ بنابراین قرارداد داوری لازم الاجرا بوده و باید شرایط عمومی قراردادها را داشته باشد. ۱۴۴۰۷۴/ طرفین داوری باید علاوه بر اهلیت باید حق طرح دعوا نیز داشته باشند، این حق در واقع همان حق مراجعه به مراجع دادگستری به نحوی که این مرجع تکلیف به رسیدگی داشته باشند. وجود این حق فرع بر احراز شرایطی چون داشتن نفع در موضوع مرافعه میباشد. ۱۱۹۵۰۸۶/ در مورد داور نیز داور نیاز به اذن مراجع و مقامات دولتی ندارد، تابع تشریفات دادرسی نمیباشد و به عبارتی داورها در رسیدگی تابع قواعد آیین دادرسی نیستند ولی باید شرایط قرارداد داوری را رعایت کنند .۳۵۲۲۰۹/
سوابق و مستندات فقهی
زمانی که دو یا چند نفر برای فیصله دادن به اختلافات خود در امور مالی و غیرمالی شخصی را به عنوان حکم و داور انتخاب نموده و اختلاف خود را نزد او مطرح مینمایند، این امر را در فقه داوری و تحکیم مینامند ۷۰۵۸۷۶/ علامه حلی در کتاب قواعد، مشروعیت داوری را تأیید و مباحثی به آن اختصاص دادهاست. ۵۶۶۲۵۷/بر مبنای حدیثی از پیامبر اکرم (ص) نقل شدهاست «صدور حکم داور باید بر اساس عدالت استوار باشد و در غیر این صورت داوران مستوجب خشم خداوند خواهند شد و خداوند تبارک و تعالی داورانی را دوست دارد که حکم داوری را بر مبنای عدالت صادر کنند.»۸۱۰۵۶۲/