ماده ۱۲۴ قانون آیین دادرسی کیفری

معاينه محل و تحقيق محلي جز در مواردي كه ضرورت دارد بايد در روز انجام شود . مراتب ضرورت در دستور قيد مي شود .

توضیح واژگان

تحقیقات محلی را همان حضور در محل وقوع جرم یا محل اقامت متهم یا شاکی و جمع آوری اطلاعات از اهالی محل دانسته اند. همچنین معاینه محل عبارت است از ملاحظه و بررسی صحنه جرم و آثار به جا مانده از وقوع جرم در محل ارتکاب رفتار مجرمانه است.

روز را از زمان طلوع آفتاب تا غروب آفتاب دانسته اند. البته تعریف قانونی دقیقی در این خصوص جز در پاره ای از آیین نامه ها به عمل نیامده است.

پیشینه

سابقاً ماده 79 قانون آین دادرسی کیفری در این خصوص وضع شده بود. ضمانت اجرای تخلف از این ماده نیز بطلان اقدامات انجام شده در طول شب بود.

مطالعات تطبیقی

در حقوق فرانسه اجازه ورود شبانه به منازل بسیار محدود و منحصر به موارد استثنایی است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق در مقام لزوم رعایت شان مقام قاضی تحقیق در خصوص تحصیل علم است. لذا تحصیل علم به طرقی که متناسب با شان وی نباشد را باید محدود نمود. به همین جهت اقداماتی نظیر تفتیش منازل، استماع مکالمات تلفنی و ... با هدف کسب علم با محدودیت هایی همراه است. بر همین اساس معاینه محل جز در مواردی ضروری در شب ممنوع است.در چنین مواردی نیز علت ضرورت باید در پرنده بیان شود. از دیگر دلایل توجیه کننده انجام معاینات در روز عبارتند از:

1-تسهیل مشاهده دقیقتر صحنه جرم و جمع آوری ادله

2- فراهم بودن امکان حضور اصحاب پرونده و دیگر افراد ذینفع در محل انجام معاینات.

تشخیص فوریت و ضرورت در معاینه محل با مقام قضایی است. در فرض انجام معاینه محلی توسط ضابطین، این فوریت باید در دستور تصریح شود.

رویه قضایی

بر اساس نظر کمیسیون در یکی از نشست های قضایی، با توجه به لزوم رعایت فوریت و سری بودن تحقیقات کیفری، در مواردی که رعایت تشریفات کیفری موجب تاخیر در روند رسیدگی می شود و نص قانونی نیز در خصوص لزوم رعایت آن ها وجود ندارد، رعایت این تشریفات الزامی نمی باشد.