ماده ۵۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 510 قانون آیین دادرسی کیفری: هرگاه پس از صدور حكم معلوم شود محكومٌ عليه داراي محكوميت هاي قطعي ديگري است و اعمال مقررات تعدد ، در ميزان مجازات قابل اجراء مؤثر است ، قاضي اجراي احكام كيفري به شرح زير اقدام مي كند : الف - اگر احكام به طور قطعي صادر يا به لحاظ عدم تجديدنظر خواهي قطعي شده باشند ، در صورت تساوي دادگاهها پرونده ها را به دادگاه صادر كننده آخرين حكم و در غير اين صورت به دادگاه داراي صلاحيت بالاتر ارسال مي كند ، تا پس از نقض تمام احكام ، با رعايت مقررات مربوط به تعدد جرم ، حكم واحد صادر شود . ب - اگر حداقل يكي از احكام در دادگاه تجديدنظر استان صادر شده باشد ، پرونده ها را به اين دادگاه ارسال مي كند تا پس از نقض تمام احكام با رعايت مقررات مربوط به تعدد جرم ، حكم واحد صادر شود . چنانچه احكام از شعب مختلف دادگاه تجديدنظر استان صادر شده باشد ، شعبه صادر كننده آخرين حكم تجديدنظر خواسته صلاحيت رسيدگي دارد . پ - در ساير موارد و همچنين در صورتي كه حداقل يكي از احكام در ديوان عالي كشور مورد تأييد قرار گرفته باشد يا احكام متعدد در حوزه هاي قضايي استان هاي مختلف يا در دادگاههاي با صلاحيت ذاتي متفاوت صادر شده باشد ، پرونده ها را به ديوان عالي كشور ارسال مي كند تا پس از نقض احكام ، حسب مورد ، مطابق بندهاي ( الف ) يا ( ب ) اقدام شود .

تبصره ماده 510: در موارد فوق ، دادگاه در وقت فوق العاده بدون حضور طرفين به موضوع ، رسيدگي و بدون ورود در شرايط و ماهيت محكوميت با رعايت مقررات تعدد جرم ، حكم واحد صادر مي كند .

پیشینه

ماده 202 قانون اصلاح موادی از قانون آیین دادرسی کیفری 1290 مصوب 1361: هر گاه کسی متهم به ارتکاب چندین جرم از انواع مختلف باشد در دادگاهی محاکمه می‌شود که صلاحیت رسیدگی به مهمترین جرم را دارد.

‌تبصره - به اتهامات متعدد متهم باید توأماً و یکجا رسیدگی شود لیکن اگر رسیدگی به تمام آنها موجب تعویق باشد حسب تقاضای دادستان دادگاه‌رسیدگی‌کننده می‌تواند به اتهاماتی که تحقیقات آنها کامل باشد حکم یا قرار مقتضی صادر کند.

ماده 184 قانون آیین دادرسی کیفری 1378: هرگاه پس از صدور حکم ، معلوم گردد محکوم‌علیه دارای محکومیت های قطعی دیگری بوده که مشمول مقررات تعدد جرم می‌باشند و‌د ر میزان مجازات قابل اجراء مؤثر است به شرح زیر اقدام می‌گردد:‌ الف - هرگاه احکام صادره از دادگاه‌های بدوی به لحاظ عدم تجدیدنظر خواهی قطعی شده باشد پرونده به آخرین شعبه دادگاه بدوی صادر کننده‌ حکم ارسال تا پس از نقض کلیه احکام با رعایت مقررات مربوط به تعدد جرم حکم واحد صادر نماید. ب - در صورتی که حداقل یکی از احکام در دادگاه تجدیدنظر استان صادر شده باشد پرونده‌ها به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال تا پس از نقض‌ کلیه احکام با رعایت مقررات مربوط به تعدد جرم حکم واحد صادر نماید. ج - در صورتی که حداقل یکی از احکام در دیوان عالی کشور مورد تأیید قرار گرفته باشد، پرونده‌ها اعم از اینکه در دادگاه بدوی یا تجدیدنظر‌ باشد به دیوان عالی کشور ارسال می‌گردد تا احکام را نقض و جهت صدور حکم واحد به دادگاه بدوی صادر کننده آخرین حکم ارجاع کند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

با توجه به اینکه سابقه کیفری محکوم علیه موثر در محکومیت جدید اوست قانونگذار در این ماده حکمی را پیش بینی نموده که قاضی اجرای احکام کیفری از تکلیف خود در مراحل مختلف رسیدگی مطلع باشد و مطابق این ماده عمل نماید. این ماده در خصوص نحوه رعایت مقررات تعدد جرم و دادگاه صالح تعیین تکلیف کرده است .فرض ماده این گونه است که در هر بار محاکمه و رسیدگی به اتهام فرد در دادگاه وی فقط یک اتهام داشته است . گاهی به علت تعدد جرایم و تفاوت در صلاحیت ذاتی آن‌ها رسیدگی در دادگاه واحد امکان پذیر نیست. در این حالت هر دادگاه به جرمی که در صلاحیت اوست رسیدگی و مبادرت به صدور حکم قطعی می‌کند. پس از قطعیت احکام صادره طبق ماده 510 قانون آیین دادرسی کیفری عمل می‌شود و قواعد تعدد اجرا می‌گردد.

در مورد بند پ ، دیوان عالی کشور صرفا احکام صادره را نقض می‌کند و خود قواعد تعدد را جاری نمی‌کند بلکه پرونده را برای صدور حکم واحد به دادگاه صالح طبق بند الف یا ب ارجاع می‌دهد.

در صورت درخواست تعلیق اجرای مجازات پس از شروع به اجرای مجازات اشد مطابق مقررات فوق، این درخواست باید به دادگاه صادرکننده همان حکم ارائه شود نه دادگاه صادرکننده حکم تجمیع.

رویه قضایی

نظریه مشورتی شماره ۲۱۳۴/۹۳/۷ - ۱۳۹۳/۹/۸ اداره کل حقوقی قوه قضائیه: در فرض سوال با توجّه به ماده ۳۶۶ قانون آئین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، دادگاه نسبت به اتهام یا اتهاماتی که تحقیقات آنها کامل و مهیا برای صدور حکم است، بدون لحاظ اتهاماتی که تحقیقات آنها کامل نبوده، حکم صادر می‌کند. چون اتهاماتی که هنوز منجر به صدور حکم محکومیت قطعی نشده، نمی‌تواند در اعمال مقررات تعدد موضوع ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ موثر باشد و در خصوص باقی اتهامات نیز بعداً با تکمیل بودن تحقیقات، اقدام به صدور حکم می‌کند و در صورت صدور احکام متعدد قطعی مبنی بر محکومیت متهم، چون اعمال مقررات تعدد در میزان مجازات قابل اجراء موثر است، باید مطابق ماده ۵۱۰ قانون آئین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ عمل شود.

مذاکرات تصویب

مصوبه نخست مجلس مورخ 1390/3/2: ماده 510_ هر گاه پس از صدور حکم معلوم شود محکوم علیه دارای محکومیت های قطعی دیگری است و اعمال مقررات تعدد ، در میزان مجازات قابل اجرا موثر است ، قاضی اجرای احکام به شرح زیر اقدام می‍کند: الف_ در صورتی که احکام از دادگاه کبفری به صورت قطعی صادر یا به لحاظ عدم تجدید نظر خواهی قطعی شده باشد ، پرونده ها را به دادگاه صادر کننده آخرین حکم یا دادگاه بالاتر ارسال می‌کند تا پس از نقض تمام احکام ، با رعایت مقررات مربوط به تعدد جرم، حکم واحد صادر شود. ب_ اگر حداقل يكي از ...

تذکر شورای نگهبان مورخ 1391/7/23 : بند الف ماده 510 نیازمند اصلاح عبارتی است .

اصلاحیه نخست مجلس مورخ 1391/11/18: صدر بند الف ماده 510 به شرح زیر اصلاح شد:

الف_ در صورتی که احکام به صورت قطعی صادر یا به لحاظ عدم تجدیدنظر خواهی قطعی شده باشند، پرونده ها را...