ماده ۹۳۹ قانون مدنی

در تمام موارد مذکوره در این مبحث و دو مبحث قبل اگر وارث خنثی بوده و از جمله وراثی باشد که ذکور آن‌ها دو برابر اناث می‌برند، سهم‌الارث او به طریق ذیل معین می‌شود:

اگر علائم رجولیت غالب باشد سهم‌الارث یک پسر از طبقه خود و اگر علائم اناثیت غلبه داشته باشد سهم‌الارث یک دختر از طبقه‌ی خود را می‌برد و اگر هیچ یک از علائم غالب نباشد نصف مجموع سهم‌الارث یک پسر و یک دختر از طبقه‌ی خود را خواهد برد.

توضیح واژگان

خنثای آشکار، یعنی کسی که هر دو علائم رجولیت و اناثیت، در او غالب است. و به کسی که علامت های هریک از دو جنس، بر جنس دیگر، در او غلبه دارد؛ خنثای آشکار گویند.

خنثای ذکر، خنثایی است که میل او، به سمت طبع مردان است.

به خنثایی که تعیین مرد یا زن بودن او، ممکن نیست؛ طبیعت ثالث گویند.

به نصیب قانونی وارث از ترکه مورث، سهم الارث گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

خنثی به سه شکل ظهور می یابد: اول اینکه شخص، دارای آلت تناسلی مردان و زنان است. دوم اینکه شخصی، دارای آلت تناسلی زنان، به همراه سوراخ ادرار باشد؛ سوم اینکه، انسانی از آلت مردانه و سوراخ ادرار، برخوردارباشد.

وجود هر دو علائم ذکوریت و اناثیت در یک شخص را، در دسته تعارض دو دلیل، محسوب نموده اند.

ممکن است خنثی، در دسته وراثی باشد که مرد یا زن بودن آنها، تأثیری در تعیین میزان سهم الارث ندارد. مانند اخوه امی، که در هر صورت، حصه آنان از ترکه، مساوی است؛ که دراینصورت دیگر، نیازی به اجرای مفاد این ماده نمی باشد.

مستندات فقهی

حضرت علی، درمورد خنثی اینگونه حکم نمودند: چنانچه بول، از هر دو آلت مردانه و زنانه خنثی خارج شود؛ هر آلتی که زودتر، ادرار از آن، بیرون آمده؛ تعیین کننده جنسیت است؛ و اگر تا زمان مرگ ، از هیچیک از آلت های او، بول خارج نشود؛ نیمی از سهم مرد، و نیمی از سهم زن را، به ارث می برد.

سوابق فقهی

ممکن است بتوان با دیدن علاماتی نظیر خروج خون از فرج، و یا روییدن محاسن در صورت، نسبت به جنسیت خنثی اطمینان حاصل نمود؛ درغیراینصورت حکم خنثای مشکل را دارد.

مصادیق و نمونه ها

اگر متوفی، دارای یک دختر و یک فرزند خنثی بوده باشد؛ دو سهم به دختر، و سه سهم به خنثی خواهد رسید.

اگر متوفی، دارای یک پسر و یک فرزند خنثی بوده باشد؛ دراینصورت ترکه او، به هفت قسمت تقسیم گردیده؛ سه قسمت آن، سهم خنثی بوده، و چهار قسمت دیگر، به پسر وی اختصاص می یابد.