ماده ۶۷۹ قانون مدنی
موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر این که وکالت وکیل و یا عدم عزل در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد.
توضیح واژگان
وکالت: وکالت یعنی اینکه شخص، کاری را خود می تواند در آن دخل و تصرف نماید؛ به دیگری می سپارد تا از سوی وی انجام دهد.(1028039)
پیشینه
در حقوق انگلیس، وکالت یکی از قراردادهای جایز محسوب گردیده؛ و یکی از طرق زوال آن، عزل وکیل توسط موکل است.(1096409)
نکات توضیحی تفسیری دکترین
وکالت، از عقود جایز بوده؛ و توسط هر یک از طرفین قابل انحلال است.(1028410)
شرط وکالت ضمن عقد لازم، مانع اجرای موضوع وکالت توسط موکل، محسوب نمی گردد. مگر درصورت تصریح در قرارداد.(664302)
شرط عدم عزل وکیل ضمن عقد لازم، از مصادیق سلب حقوق مدنی به شمار می آید.(322925)
در موارد ذیل، نمی توان وکیل را عزل نمود:
- زمانی که وکالت، ضمن عقد لازمی شرط گردد.
- زمانی که عدم عزل وکیل، ضمن عقد لازمی شرط گردد.
- اگر وکالت، ضمن عقد جایزی شرط گردد؛ تا زمانی که آن عقد جایز، به قوت خود باقی است؛ انحلال وکالت نیز منتفی می باشد.
- اگر عدم عزل وکیل، به صورت شرط نتیجه، ضمن عقد وکالت، و یا عقد جایز دیگری، شرط گردد.(664298)
سوابق فقهی
وکالت لازم، وکالتی است که ضمن عقد لازمی، به صورت شرط نتیجه شرط شود. و صرف ذکر جمله "وکالت بلاعزل است"، عقد را لازم نگردانیده؛ و حق عزل وکیل را ساقط نمی کند.(1523069)
رویه های قضایی
به موجب نظریه شماره 712 مورخه 5/3/1360 اداره حقوقی قوه قضاییه، اگر در سند رسمی، تصریح گردد که موکل، ضمن عقد لازمی، عدم عزل وکیل را شرط نموده؛ و سند نیز به امضای موکل برسد؛ دراینصورت وکالت مزبور بلاعزل خواهد بود.(1393104)
انتقادات
قانونگذار، پیرامون شرط عدم عزل وکیل ضمن قرارداد وکالت، سکوت اختیار نموده است.(129821)
مصادیق و نمونه ها
- اگر ضمن نکاح شرط گردد که مرد، وکیل زن در اداره اموالش باشد؛ دراینصورت نه زن می تواند شوهر خود را، از سمت وکالت عزل نماید؛ و نه مرد حق استعفا دارد. مگراینکه عقد وکالت، مجانی بوده باشد که دراینصورت فقط زوجه، که وکالت به نفع او منعقد گردیده است؛ می تواند زوج را از سمت مزبور برکنار نماید.(488767)