بررسی فقهی حقوقی مرور زمان (دیلمی)

بررسی فقهی حقوقی مرور زمان نام کتابی است نوشته احمد دیلمی که به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و توسط موسسه بوستان کتاب قم به چاپ رسیده است.

محتوای کتاب

این کتاب در سه بخش کلی تدوین گردیده است:

فصل اول: کلیات

فصل دوم: مرور زمان در حقوق عرفی

فصل سوم: مرور زمان در فقه و حقوق اسلامی

بخشی از کتاب

فقه اسلامى در راستای هدایت خداپسندانه اشخاص مسئول، وظيفه دارد كه درباره يديده هاى نو حقوقى اعلام نظر كند. اظهار نظر فقهى، محتاج صلاحيت هاى ويژه و مبتنى بر شيوه خاص خود است. در اين باره دو گرايش ویرانگر وجود دارد: گروهی به مجرد اين‌که نهاد يا قاعده اى در مجموعه تراث فقهى ما نام آشنايى ندارد و عنصرى وارداتی است، آن را بیگانه و نامشروع می‌پندارند. برخی دیگر، با توجه به این‌که نهاد یا قاعده حقوقى نو ره آورد فرهنگ و تمدن دنياى بيشرفته و از مقتضيات گذر به مدرنيته است و جامعه ما را گريزى از آن نيست، در پذيرش و مشروع پنداشتن آن درنگ روا نمی‌دارند. وجه مشترک اين دو گرايش، ساده‌انگاری در برخورد با پدیده‌های جديد حقوقى است. اين دو گروه به جای پرداختن به مبانی، موجبات پیدایی، اهداف و آثار و در یک کلمه توجه به جوهر و گوهر یک پدیده حقوقی، به صورت وصدف آن می‌پردازند، حال آن‌که آن‌چه در گام نخست شايسته بررسی علمی است، ذات و گوهر یک مسئله است، پس از آن باید به حدود و ثغور آن پرداخت.

قاعده مرور زمان در شكل كنونى آن، معلول رشد فزاينده جمعيت و حجم انبوه دعاوی درمراجع قضايى وماهيت متنوع و پیچیده مسائل حقوقى و در نتیجه روند رسیدگی به آنها است که خود متأثر از روابط اجتماعى و فن آوری جديد است كه نظم جديدى را در ساختار نظام قضایی طلب می‌کند.