ماده ۱۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی
دادگاه می تواند دستوراخراج اشخاصی راکه موجب اختلال نظم جلسه شوند با ذکر نحوه اختلال درصورت جلسه صادر کند و یا تا بیست و چهار ساعت حکم حبس آنان را صادر نماید. این حکم فوری اجرا می شود و اگر مرتکب از اصحاب دعوا یا وکلای آنان باشد به حبس از یک تا پنج روز محکوم خواهد شد.
توضیح واژگان
جلسه دادگاه : منظور از جلسه دادگاه فاصله زمانی اعلام شروع دادگاه و اعلام ختم رسیدگی توسط دادگاه می باشد.1274121
پیشینه
دستور دادگاه در ایران مستلزم رسیدگی تناظری نبوده و این دسته از اعمال قابل اعتراض نمی باشد ، در فرانسه تحت عنوان «اعمال اداره قضایی »شمرده می شوند .336390
در قانون قدیم و جدید در مورد رعایت نظم در جلسات اجرای تحقیق محلی و معاینه محل ضمانت اجرایی وجود ندارد و با توجه به تفسیر مضیق در مقررات کیفری این امر از ماده 101 قانون آیین دادرسی مدنی استنباط نمی شود.336107
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
ماده 101 قانون آیین دادرسی مدنی ناظر بر نظم جلسه دادرسی بوده و به جلسه معاینه و تحقیقات محلی تسری نمی باید ، لذا حفظ نظم در این جلسات بر عهده نیروی انتظامی می باشد.387562 حتی عبارت «اخراج » نیز موید این موضوع است که دستور ماده 101 ناظر بر داخل اتاق جلسه دادگاه می باشد و خارج از آن را شامل نمی شود. 1274130 )در هر حال قضات باید در اجرای مادخ 101 این قانون ، تصمیم خود را از هوای نفسانی دور نگه دارند.295060
در صورتی که هر یک از طرفین نظم جلسه را بر هم زنند و قاضی دادگاه آنان را به موجب ماده 101 ق.آ.د.م حبس کند و اظهارات آنان نیمه تمام بماند ، جلسه دادگاه تعطیل نمی شود و اظهارات فردی که حضور دارد مورد بررسی قرار می گیرد . 4046981
با توجه به این ماده ، اختیار صدور حکم به دادگاه داده شده است ، بنابراین در صورتی که در دادگاه تجدید نظر حکم بازداشت توسط همه اعضای شعبه صادر می شود و در صورت اختلاف و عدم تحقق اکثریت ، رئیس یا مستشار نمی تواند به تنهایی چنین حکمی بدهد.1274139
بند یک ماده 3 قانون وصول برخی از درآمد های دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1373 ، دادگاه مکلف است حبس موضوع ماده 101 را به جزای نقدی تبدیل نماید .116202
انتقادات
در قانون قدیم و جدید در مورد رعایت نظم در جلسات اجرای تحقیق محلی و معاینه محل ضمانت اجرایی وجود ندارد و با توجه به تفسیر مضیق در مقررات کیفری این امر از ماده 101 قانون آیین دادرسی مدنی استنباط نمی شود.336107
مصادیق و نمونه ها
دادرس برای معاینه محل به خارج از شهر رفته و بعد از مراجعت دستور حبس 3 روزه وکیل را صادر کرده است ، این امر مطابق ماده 101 نبوده و تخلف است.( ماده 101 صرفا ناظر به جلسه در محل دادگاه می باشد) 387562