ماده ۱۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی

اگر دعاوی دیگری که ارتباط کامل با دعوای طرح شده دارند در همان دادگاه مطرح باشد، دادگاه به تمامی آنها یکجا رسیدگی می نماید و  چنانچه درچند شعبه مطرح شده باشد در یکی از شعب با تعیین رئیس شعبه اول یکجا رسیدگی خواهد شد.

درمورد این ماده وکلا یا اصحاب دعوا مکلفند از دعاوی مربوط، دادگاه را مستحضر نمایند.

توضیح واژگان

ارتباط : در لغت به معنی ، ربط بستن ، مواصلت کردن می باشد و در حقوق رشته مشترک که موجب اتصال حقوقی عناصر مختلف دو یا چند دادخواست می شود تعریف شده است.1052043

دعاوی مرتبط : دعاوی که با هم ارتباط داشته یا اتحاد منشاء داشته باشند .776338

پیشینه

در حقوق ما پیش از آن که دعاوی مرتبط ، با الهام از حقوق غرب در قوانین مدون وارد شود ، در فقه علمای اهل سنت و شیعه مورد توجه بوده و اصطلاح«تداعی» را برای آن وضع نموده بودند ،قانونگذار ابتداعا در قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی مصوب 14 ذی القعده 1329 ه.ق از قانون اصول محاکمات مدنی قبرس اقتباس نمود ،و چند سال بعد در قانون اصول محاکمات حقوقی و تجاری مصوب 1314 و در ماده 76 آن ضمن بیان قاعده استقلال دعاوی ، دعاوی مرتبط و متعدد را مورد بررسی قرار داد و بعد از آن در قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 (ماده 28) با دیدی وسیع تر و جامع تر به موضوع دعاوی مرتبط پرداخته است.776323

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

طرح دعوای مرتبط منحصر به دعوای تقابل نبوده و حتی اگر به صورت مستقل نیز مطرح شوند به حکم بند 2 ماده 84 و ماده 89 و 103 ق.آ.د.م بایستی توامان مورد  رسیدگی قرار گیرند.776320  وکلا و طرفین دعوا مکلفند در صورت دعاوی مرتبط را به دادگاه اعلام نمایند ، البته در مورد عدم اطلاع ضمانت اجرایی وجود ندارد مگر برای وکلا که موجب پیگیری انتظامی خواهد بود.142376

در صورتی که دو دعوای یکسان در دو دادگاه مطرح باشد ، قانون تنها به ارسال پرونده به دادگاه اول ( در صورت ایراد ) اشاره کرده است و در مورد وظیفه دادگاه اول در مقابله با پرونده سخنی به میان نیامده است ، به نظر می رسد صدور قرار رد یا عدم استماع برای پرونده دوم شایسته است چرا که یک حق بیش از یک بار قابل مطالبه نمی باشد.571993

تصمیم دادگاه ، در رسیدگی توام به دعاوی که با هم ارتباط کامل داشته و در یک شعبه مطرح می باشند ، در قالب قرار پیش بینی نشده است.336310

انتقادات

در قانون آیین دادرسی مدنی ،  تصمیم دادگاه ، در رسیدگی توام به دعاوی که با هم ارتباط کامل داشته و در یک شعبه مطرح می باشند ، در قالب قرار پیش بینی نشده است.336310

مصادیق و نمونه ها

1)دعوای خلع ید مطرح باشد و در دادگاه دیگر دعوای الزام به تنظیم سند رسمی مطرح گردیده باشد ، در این صورت به دو دعوا توامان رسیدگی می شود.387559

2) طرح دعوای فسخ به استناد خیار غبن و صدور حکم بی حقی ، مانع طرح مجدد دعوای فسخ بر مبنای خیار شرط نمی باشد.1052189