ماده ۱۴۲ قانون آیین دادرسی مدنی

دعوای متقابل به موجب دادخواست اقامه می شود، لیکن دعاوی تهاتر، صلح، فسخ، رد خواسته و امثال آن که برای دفاع از دعوای اصلی اظهار می شود، دعوای متقابل محسوب نمی شود و نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه ندارد.

توضیح واژگان

تهاتر قضایی: زمانی که هر یک از متداعیین تقاضای حقی کنند و سخن آنان مقرون به صحت باشد ، دادگاه با رفع موانع تهاتر قانونی ،رای به تهاتر قضایی می دهد . ماده285 قانون مدنی اشاره به تهاتر قضایی دارد.29341

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

براساس ماده 48 ق.آ.د.م شروع رسیدگی مستلزم تقدیم دادخواست می باشد و با توجه به این اصل ، موارد استثنا باید در موضع نص تفسیر گردیده و در صورت شک باید به اصل عمل نمود.311985

موارد مطروحه در این ماده در مورد طرق دفاع جنبه تمثیلی داشته و حصری نیست.1325708

در بسیاری از موارد برای فسخ معامله نیاز به طرح دعوی نبوده و به عنوان مثال ارسال اظهارنامه و اعلام و ابلاغ فسخ کافی است.1325702

تهاتر قهری بوده و به حکم قانون دو دین برابر تهاتر و ساقط می شوند و دو دین نابرابر به میزان کمترین آن ها ساقط می شوند ، زمانی که با اعلام یک نفر و رای دادگاه تهاتر رخ می دهد رای دادگاه جنبه اعلامی دارد نه تاسیسی ، در این فرض استناد به تهاتر نیاز به دادخواست نداشته و دفاع محسوب می شود.285473در هر حال معاف بودن از تقدیم دادخواست به مفهموم معافیت از اثلات ادعا توسط خوانده نمی باشد.1325685

در صورتی که خوانده موارد مندرج در این ماده و ماده 18 قانون آیین دادرسی مدنی را در قالب دادخواست تقابل مطرح نماید ،دادگاه مکلف به رسیدگی قضایی می باشد چرا که مواد مذبور در مقام وضع ممنوعیت از این جهت نمی باشد.1046662//117636