ماده ۱۴۵ قانون آیین دادرسی مدنی
درموارد زیر اتباع بیگانه اگر خواهان باشند از دادن تأمین معاف می‌باشند:
- در کشور متبوع وی، اتباع ایرانی از دادن چنین تأمینی معاف باشند.
- دعاوی راجع به برات، سفته و چک.
- دعاوی متقابل.
- دعاوی که مستند به سند رسمی می‌باشد.
- دعاوی که بر اثر آگهی رسمی اقامه می‌شود از قبیل اعتراض به ثبت و دعاوی علیه متوقف.
توضیح واژگان
تأمین: تأمین در لغت به معنای قراردادن در امن و آسایش می‌باشد و در اصطلاح حقوقی وثیقه و تضمین است. قرار تأمین برای متقاضی آن به گونه ای است که تحت شرایطی، مالی را توقیف می‌نماید.
پیشینه
مفاد این ماده قبلاً در ماده ۲۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی سابق آورده شده بود با این تفاوت که بعد از عبارت «اتباع بیگانه» قید «اگر خواهان باشند» به کار نرفته بود. ۱۳۹۱۰۸
اصل رفتار متقابل با اتباع کشور بیگانه که در این ماده آمده است از اصول حقوق بین المل و در کنوانسیون‌های بین‌المللی نیز این اصل پیش‌بینی شده‌است. ۱۳۶۴۵۹
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
ماده ۱۴۵ حکم عام ماده ۱۴۴ را تخصیص زده‌است به گونه ای که در ۵ مورد مذکور در این ماده تبعه بیگانه از دادن تأمین معاف می‌شود. ۴۰۴۹۰۳ یکی از این موارد معامله متقابل می‌باشد یعنی چنانچه تبعه ایرانی در کشور متبوع خواهان از دادن چنین تأمینی معاف باشد وی نیز در ایران نیاز به تادیه تأمین ندارد. ۲۹۵۶۹۲
اسناد رسمی چهار دسته می‌باشند: ۱)اسناد قانونی (قانون‌ها) ۲) اسناد اداری (مانند دستور صادره از ادارات لشگری و کشور) ۳) اسناد قضائی (مانند احکام و قرارهای صادره از دادگاه‌ها صورتمجلس و غیره) ۴) اسناد تنظیمی در دفاتر ثبت اسناد، چنانچه مستند دعوی تبعه بیگانه از موارد فوق باشد اخذ تأمین ممکن نیست. ۱۱۴۰۶۳
با توجه به بند ۵ این ماده در صورتی که دعوی مطروحه به اعتبار آکهی رسمی مطرح شده باشد از دادن تأمین معاف است. ۱۴۲۶۹۷و این بند ماده منحصر به این دو مورد نبوده و شامل دعاوی مانند دعوای وراثت بر اثر آگهی انحصار وراثت یا دعوی بر ورثه میت بر اثر آگهی تحریر ترکه، و دعوای اعتراض به تحدید حدود که در اثر آگهی تحدید حدود اقامه می‌شود، نیز می‌باشد. ۴۰۵۰۸۱
در مورد دعاوی مستند به اسناد تجاری واخواست شدن یا نشدن آن‌ها تأثیری در معافیت تبعه بیگانه از تأمین ندارد. ۱۳۲۸۰۳۸
انتقادات
این ماده موارد معافیت تبعه بیگانه از دادن تأمین در فرضی که خواهان می‌باشند را بیان نموده اما در مورد حالتی که وارد ثالث باشند ساکت است. ۱۳۲۸۰۳۵
مصادیق و نمونه‌ها
در مورد مصادیق دعاوی که به موجب آگهی رسمی اقامه می‌شود می‌توان از دعوای وراثت بر اثر آگهی انحصار وراثت یا دعوی بر ورثه میت بر اثر آگهی تحریر ترکه، و دعوای اعتراض به تحدید حدود که در اثر آگهی تحدید حدود اقامه می‌شود نیز نام برد. ۱۲۵۵۸۸۴