ماده ۵۵۹ قانون مدنی

در حساب جاری یا حساب به مدت ممکن است با رعایت شرط قسمت اخیر قبل، احکام مضاربه جاری و حق‌المضاربه به آن تعلق بگیرد.

توضیح واژگان

سپرده مدت دار: به سپرده ای که زمان استرداد آن، حداقل از 30 روز قبل باید اعلان گردد؛ سپرده مدت دار گویند.(83075)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

پولی که به بانک ها سپرده می شود؛ آنها در حساب خود ریخته؛ و خود را به عنوان بدهکار، و دهنده پول را، به عنوان طلبکار معرفی نموده؛ و به هنگام رد آن، مبالغ مزبور را از محل صندوق تأدیه می نمایند. پولی که در حساب جاری گذارده می شود؛ و گاهی نیز برای مدتی کم یا طولانی، به بانک سپرده می شود؛ درصورت اول، نوعاٌ سودی در کار نیست. زیرا بانک با سپرده مشتری، مبادرت به فعالیت تجارتی نمی نماید. ولی چون در سپرده های مدت دار، چون سپرده گذار نمی تواند قبل از فرارسیدن موعد مقرر، وجه خود را مطالبه نماید؛ دراینصورت بانک می تواند به طور آزادانه با مبلغ مزبور، به مبادلات تجاری و بانکی بپردازد؛ به اعتبار کوتاهی یا طولانی بودن مدت، سود پرداخت می نماید.(398253)

به نظر می رسد این ماده، ناظر به موردی است که، بخشی از سرمایه مورد نیاز عامل، با مال هر یک از سپرده گذارانی تأمین می گردد که در یک بانک، مبادرت به افتتاح حساب می نمایند.(59376) و می توان ماهیت برخی از قراردادهای سپرده را، به اعتبار وجه نقدی که سپرده گذار به بانک می سپارد؛ تا بانک به عنوان عامل، آن پول را، به نام خود در عملیات تجاری بانکی به گردش انداخته؛ و مسئولیت اجرای تعهد مزبور را به عهده بگیرد؛ مضاربه محسوب نمود.(959146)

در مضاربه موضوع این ماده، بانک به عنوان عامل، شرط جبران خسارت را می پذیرد.(91025)

انتقادات

این ماده، نسخ عملی گردیده؛ و درضمن در فقه نیز، فاقد سابقه است.(428317)