ماده ۱۵۹ قانون مدنی

هر گاه کسی بخواهد جدیداً زمینی در اطراف رودخانه احیا کند اگر آب رودخانه زیاد باشد و برای صاحبان اراضی سابقه‌ی تضییقی نباشد می‌تواند از آب رودخانه، زمین جدید را مشروب کند و الا حق بردن آب ندارد اگر چه زمین او بالاتر از سایر اراضی باشد.

توضیح واژگان

به حق استفاده از آب قنات، چشمه و نهر، حقابه گویند.(82061) و به حقی که شخص، نسبت به قنات و نظایر آن داشته باشد؛ حقابه گویند.(799982)

به اموالی که فاقد مالک خاص بوده؛ و می توانند برابر با مقررات شرعی، مورد تملک یا بهره برداری قرار گیرند؛ مباحات گویند.(188948)

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

به موجب اصل 45 قانون اساسی، و ماده 1 قانون توزیع عادلانه آب، آب های جاری در منابع طبیعی، در زمره اموال عمومی محسوب گردیده؛ و در اختیار حکومت اسلامی قرار داشته؛ و باید برابر با مصالح عمومی، مورد تمتع واقع شود. و مسئولیت حفظ، استیفا، و نظارت بر بهره برداری از آنها، با دولت است. (2963) (22925)

قانون مدنی، در رابطه با چگونگی حیازت آبهای مباح، شرکت در حیازت و تمتع از آب مشترک، و نحوه استیفا از نهرهای مباح، مقرراتی را وضع نموده است.(3140)

هر گاه کسی، بخواهد جدیداً زمینی در اطراف رودخانه احیا کند؛ اگر آب رودخانه زیاد باشد؛ و برای صاحبان اراضی، سابقه‌ی تضییقی نباشد؛ می‌تواند از آب رودخانه، زمین جدید را مشروب کند؛ که البته، حق شرب او، مؤخر بر سایر زمین ها خواهدبود.(265006)

سوابق فقهی

اگر صاحبان اراضی روستا، با درختکاری در اراضی موات، به توسعه باغ های خود پرداخته باشند؛ و آبیاری باغات جدید، صاحبان سایر اراضی را، از آب رودخانه محروم نماید؛ یا با محدودیت مواجه سازد؛ مالکان اراضی تازه احیاشده، نمی توانند بیش از سهمی که در گذشته، نسبت به آب رودخانه داشته اند؛ برای آبیاری زمین های خود استفاده نمایند.(9617)