ماده ۵۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی

درخصوص مطالبه خسارت وارده، خواهان باید این جهت را ثابت نماید که زیان وارده بلاواسطه ناشی از عدم انجام تعهد یا تأخیر آن و یا عدم تسلیم خواسته بوده است در غیراین صورت دادگاه دعوای مطالبه خسارت را رد خواهد کرد. ماده 521 - هزینه هایی که برای اثبات دعوا یا دفاع ضرورت نداشته نمی توان مطالبه نمود.

توضیح واژگان

ضرر معنوی : صدمه و آسیب به منافع عاطفی و غیرمالی را ضرر معنوی می نامند،مانند از بین رفتن آبرو ، حیثیت و آزادی و یا رنج های روحی و امثالهم .967833/

ضرر : منظور از ضرر یا خسارت این است که در اموال شخص نقصی ایجاد شود و یا اینکه متافع مسلم او از دست برود یا سلامت جسمی و روحی یا حیثیت وی یا به طور کلی سرمایه های مادی و معنوی وی خدشه دار شود.632883/

خسارت بی واسطه : خسارت مستقیم یا بی واسطه خسارتی است که نزدیک ترین نتیجه تخلف از انجام تعهد باشد ، و امر دیگری واسطه انتساب خسارت به تخلف مزبور نباشد.197421/572869/

پیشینه

«در ماده 696 قانون آیین دادرسی مدنی امکان محکومیت محکوم له به هزینه دادرسی را مد نظر قرار داده است ، دیوان عالی کشور فرانسه نیز تقسیم هزینه ها میان طرفین را از اختیارات تشخیصی قضات رسیدگی های ماهوی دانسته و مقرر داشته است که قراردادهای خصوصی طرفین نیز نمی توانند این اختیار را محدود کنند. همانطور که در شرح اصل 24 گفته شد که در انگلستان مطابق بند الف قسمت 4 بند 3 ماده 44 قانون آیین دادرسی مدنی سوءرفتار محکوم له ممکن است موجب عدم صدور حکم به پرداخت خسارات و هزینه ها به نفع وی شود .»526165/

در قانون ایران نیز همانطور که قبلا در ماده 728 قانون آیین دادرسی مدنی سال 1318 نیز بیان شده بود برای برقراری مسولیت قراردادی لازم است میان نقض عهد با ورود خسارت ، رابطه سببیت وجود داشته باشد. اما دراین قانون جدید آیین دادرسی مدنی مفاد مشابه آن دیده نمی شود.316785/

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مسئولیت قراردادی الزام تعهد به جبران خسارتهایی است که در نتیجه عدم اجرای قرارداد به طرف وارد می شود و از آن جا که ریشه این مسئولیت در قرارداد خصوصی طرفهاست به آن مسئولیت قراردادی می گویند.313230/ برای اینکه خسارت قابل مطالبه باشد باید ورود خسارت و ضرر به شخص محرز و مسلم باشد و این خسارت باید مستقیم و بلافاصله ناشی از فعل یا ترک فعل طرف باشد.144242 منظور از خسارت مستقیم یا بی واسطه خسارتی است که نزدیک ترین نتیجه تخلف از انجام تعهد باشد ، و امر دیگری واسطه انتساب خسارت به تخلف مزبور نباشد197421/

در حقوق ایران حتی در مواردی که مسئولیت عامل ورود زیان مفروض است ؛ باز هم اگر عامل ثابت نماید که ورود ضرر را نمی توان به او منسوب نمود و علت منحصر ورود ضرر شخص زیان دیده است ، از مسئولیت معاف خواهد بود.353470/

مصادیق و نمونه ها

خسارت مستقیم تلف مال مانند تلف شدن مواد غذایی سپرده شده به سردخانه که در اثر عدم تنظیم درجه حرارت مناسب به وسیله مسئول سردخانه ، فاسد شده باشد ف که خسارت مزبور زاییده مستقیم تخلف از انجام تعهد مربوط به نگهداری مواد مذکور است.