ماده ۵۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی
درصورتی که دلیل اعسار شهادت شهود باشد، باید شهادت کتبی حداقل دونفر از اشخاصی که از وضعیت مالی و زندگانی او مطلع می‌باشند به دادخواست ضمیمه شود.
در شهادت نامه، مشخصات و شغل و وسیله امرار معاش مدعی اعسار و عدم تمکن مالی او برای تأدیه هزینه دادرسی با تعیین مبلغ آن باید تصریح شده و شهود منشأ اطلاعات و مشخصات کامل و اقامتگاه خود را به‌طور روشن ذکر نمایند.
توضیح واژگان
شهادت کتبی: «شهادتی که شاهد به صورت نوشته اداء می‌نماید» .۸۳۴۷۸/
شهادت عدمی: «یعنی شهادت بر امور عدمی مانند گواهی گواهان اعسار و شهادت بر عدم کفایت و بی‌لیاقتی و شهادت بر حص وراثت که از جهتی عدمی است.» ۸۳۴۷۵
حکم بطلان دعوی: اگر ادله خواهان نارسا باشد حکم به بطلان دعوی صادر می‌شود ۸۲۲۹۹/
پیشینه
این ماده در قوانین آیین دادرسی مدنی سال‌های ۱۲۹۰ و ۱۳۱۸ مشابهی نداشته‌است. ۷۰۰۰۸۳/۷۰۰۰۸۴// اما ماده ۲۳ قانون اعسار مقررات مشابهی را بیان کرده بود. ۱۴۱۶۵۲/
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
این ماده در مقام بیان جنسیت گواهان نیست بلکه در این مورد ضوابط و قواعد کلی مربوط به گواهان و گواهی باید رعایت شود و چون دعوای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی جنبه مالی دارد به اعتبار بند ب ماده ۲۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی باید دو نفر گواه مرد و در صورتی که امکان اقامه دو گواه مرد وجود نداشته باشد، باید گواهی کتبی یک نفر مرد و دو نفر زن را به دادخواست پیوست کند. ۱۲۰۰۴۰/۱۴۴۳۹۳/ در شهادتنامه مذکور باید منشأ و مبنای اطلاعات شاهد مشخص شده و شاهد مشخص نماید که به چه طریقی به عدم تمکن مدعی اععسار پی برده‌است ۱۴۴۳۹۶/ شهادت کتبی خلاف واقع در استشهادیه موضوع این ماده مشمول ماده ۶۵۰ قانون مجازات نمی‌باشد ولی می‌توان در این مورد به ماده ۵۴۰ قانون مجازات اسلامی استناد نمود. ۱۴۴۳۹۷/ در صورتی که شهادتنامه کتبی توسط مدعی اعسار ضمیمه دادخواست نگردد، مورد از موارد صدور اخطار رفع نقص می‌باشد ۱۴۴۳۹۸/
سوابق و مستندات فقهی
«اگر بینه به تلف شدن تمامی اموال مدعی اعسار – جز مستثنیات دین – شهادت دهد و او افزون بر مستثنیات دین، مال آشکاری نداشته باشد، اعسارش ثابت می‌شود.»۶۵۵۹۳۶