ماده ۳۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی

چنانچه اصل دعوا در دادگاهی مطرح باشد مرجع درخواست دستور موقت، همان دادگاه خواهد بود و درغیراین صورت مرجع درخواست، دادگاهی می باشد که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد.

توضیح واژگان

موقت: «آنچه که در مدتی محدود و معین به جا می ماند و سپس زایل می شود – چیزی که وقت آن معین شده است»615937

پیشینه

در صورت صدور درخواست قرار انسداد در حقوق انگلستان که پس از اقامه دعوا به عمل می اید، دادگاه می تواند در هر زمان و مکانی که صلاح بداند به درخواست و دلایل متقاضی در این زمینه رسیدگی کند؛ ولی در هر حال رسیدگی به درخواست نباید در مدت زمانی کمتر از 2 ساعت تا شروع جلسه رسیدگی به دعوای اصلی به عمل آید ، مگر در مواردی که ضرورت مخفی ماندن درخواست موضوعیت داشته باشد.877629

مشابه مفاد این ماده در مواد 771 و 772 قانون آیین دادرسی مدنی سال 1318 پیش بینی شده بود. در عمل اجرای مقررات جدید با مشکلات زیادی همراه می باشد به خصوص زمانی که دستور موقت های متعدد در حوزه های متعدد واقع شده باشد .604302

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مطابق این ماده دستور موقت را می توان قبل از طرح دعوی اصلی نیز درخواست نمود.367726

برخی اساتید در مورد ماده 311 چنین کفته اند که این ماده بیانگر قاعده عامی در خصوص صلاحیت مرجعی که باید دستور موقت از آن در خواست شود می باشد ، به گونه ای که اگر خواهان بخواهد پیش از طرح دعوی اصلی درخواست دستور موقت تماید ، اصولا باید با توجه به صلاحیت ذاتی و نسبی مرجعی که صالح به رسیدگی به اصل دعوا می باشد را مشخص نموده و درخواست خود را به آن مرجع تقدیم نماید.604285

به نظر می رسد طرح درخواست دستور موقت در یک شعبه و طرح دعوی اصلی در شعبه دیگر دادگاه در یک حوزه قضایی با توجه به استقلال قضایی شعب اشکال داشته باشد . اگرچه دیوان عالی کشور در یکی از ارای خود این امر را بلامانع دانسته اما در مورد مذکور چنین تفکیکی را مقید به قید ضرورت و عدم حضور متصدی شعبه اول پذیرفته است.604279

در صورتی که درخواست دستور موقت ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا در دادگاه غیر صالح طرح شود ، دادگاه با توجه به ماده 27 قانون آیین دادرسی مدنی راهی جز صدور قرار عدم صلاحیت و ازسال پرونده به مرجع صالح را ندارد.اما به نظر می رسد در صورتی که درخواست دستور موقت مستقلا طرح شده باشد خواه قبل از طرح دعوی اصلی یا بعد از آن ، و دادگاه خود را صالح به رسیدگی تشخیص ندهد ، صدور قرار رد درخواست بهتر باشد.312744

ممکن است موجبات دستور موقت در مرحله تجدید نظر حادث شود لذا با توجه به اطلاق ماده 310 طرح این موضوع در دادگاه تجدیدنظر بلامانع می باشد.335223

مصادیق و نمونه ها

دعوی مطالبه مبلغی وجه نقد در دادگاه عمومی تهران مطرح است ، پس از طرح مقداری از اموال و یا وجوه نقد در یکی از شهرستان ها کشف می شود. خواهان می تواند از دادگاه محل شهرستان درخواست دستور موقت مبنی بر توقیف اموال نماید.463409