ماده ۵۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی

معسر از هزینه دادرسی کسی است که به واسطه عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود به طور موقت قادر به تأدیه آن نیست.

توضیح واژگان

معسر :  معسر به فردی گفته می شود که یا دارایی او تکافوی پرداخت هزینه دادرسی را نکند و یا با وجود اینکه فرد مالکیت اموالی را دارد ، اما به آن ها دسترسی ندارد تا بتواند آن ها را مورد استفاده قرار دهد 144386/383369//817581/ و در فقه معسر به معنای مفلس به کار رفته است و کسی که مفلس است در کلام برخی فقها محجور دانسته شده است.144387/

معسر از هزینه دادرسی : کسی که به واسطه عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به اموال خود قادر به تادیه هزینه دادرسی نمی باشد.383370/

پیشینه

در فرانسه معاضدت قضایی شامل کلیه دادگاه ها اعم از حقوقی ، کیفری ، اداری و غیره می باشد خواه از دادگاه های عمومی باشند یا از دادگاه های اختصاصی ، در امور حسبی نیز مانند امور ترافعی می توان از آن بهره مند شد.566241/ در قانون ایران نیز پیشینه اعسار را می توان در قانون اعسار مصوب 20 آذر 1313 مشاهده نمود که ماده 1 این قانون نیز به تعریف ویژگی های معسر پرداخته بود.(496871/383369/ همچنین مشابه ماده 504 قانون آیین دادرسی مدنی جدید نیز ذیل ماده 693 قانون آیین دادرسی مدنی سال 1318 پیش بینی شده بود.141802/

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

الزام قانون به پرداخت هزینه دادرسی نباید باعث جلوگیری از اقامه دعوا توسط اشخاص ناتوان و محروم شود و مقررات اعسار از پرداخت هزینه دادرسی به همین منظور پیش بینی شده است .141807/ 141805/در این ماده به معرفی شخص معسر پرداخته شده است و مطابق این ماده معسر کسی است که به واسطه عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود به طور موقت قادر به پرداخت هزینه دادرسی نمی باشد. 1006170/

سوابق و مستندات فقهی

گاهی بدهکار به جهت حوادث مختلف گرفتار فقر و تنگدستی شده ، توان پرداخت بدهی را ندارد  در این حالت آیه 280 سوره بقره حکم طرفین به بدین گونه مقرر کرده است : اگر قدرت بدهی را نداشته باشد او را تا هنگام توانایی مهلت دهید و ( در صورتی که هیچ قدرت ندارد) برای خدا او را ببخشید ، بهتر است ، اگر منافع این کار را بدانید.1435/

ملاک اعسار عدم تمکن مالی و نداشتن قدرت بر کسب مناسب شان و لایق خود بدون حرج می باشد.348920/