ماده ۴۲ قانون مدنی

رُقبی حق انتفاعی است که از طرف مالک برای مدت معینی برقرار می‌گردد.

توضیح واژگان

رقبی، در لغت یعنی انتظار.(3243) (131242) و رقبی، در لغت، یعنی انتظار، پاییدن و چشم داشت.(104897) و در اصطلاح، به اعطای حق استفاده مجانی از عین، برای مدت معین، رقبی گویند.(840114) و اباحه انتفاع برای مدت معین را، رقبی گویند.(82929)

به رقبای فاقد مدت، اطلاق رقبی گویند.(840125)

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

تعلیق در عمری، رقبی و سکنی، موافق قاعده است.(29005)

ممکن است حق انتفاع، مرکب از عمری و رقبی باشد؛ به طور مثال، مالک، این حق را برای منتفع، تا زمان حیات وی، و برای وراث منتفع، به مدت ده سال پس از مرگ او، ایجاد نماید.(46454)

عمری، سکنی، و رقبی، مبتنی بر مسامحه بوده؛ لذا ممکن است مدت رقبی، به طور دقیق ذکر نگردد. پس اگر مالک، حق انتفاع از گاو را، برای دوران شیردهی در بهار قرار داده؛ و معلوم نباشد که مدت مزبور، از چه زمان شروع گردیده؛ و تا چه وقت ادامه خواهد یافت؛ چنین رقبایی صحیح است. (46456)

اگر پیش از پایان مدت رقبی، منتفع بمیرد؛ وراث وی، از مورد انتفاع، بهره مند می گردند؛ اما نه به جهت ارث، بلکه به لحاظ لازم بودن عقد. همچنین است فرض فوت مالک پیش از انقضای مدت، که منجر به انحلال رقبی نخواهدشد.(46452)

عناصر عمری و رقبی، یکسان بوده؛ و تنها تفاوت آنها، در نوع مدت است.(46457)

سوابق فقهی

شرایط صحت وقف، باید در مورد عمری و رقبی نیز، رعایت گردد.(9289)

وجه تسمیه رقبی، در این است که رقبه ملک، برای مدتی معین، به مالک سپرده می شود.(89713)

مدت رقبی، ناظر به عمر هیچ کس نیست.(427057)