ماده ۱۹۹ قانون آیین دادرسی کیفری

پاسخ پرسشها بايد بدون تغيير ، تبديل و يا تحريف نوشته شود و پس از قرائت براي متهم به امضاء يا اثر انگشت او برسد . متهم با سواد خودش پاسخ را مي نويسد ، مگر آنكه نخواهد از اين حق استفاده كند .

توضیح واژگان

مقصود از تغییر یا تبدیل پاسخ ها ایجاد تفاوت میان محتوی نوشته ها با بیانات متهم است.

پیشینه

سابقاً ماده 131 قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب 1378) در این خصوص وضع شده بود.

فلسفه و مبانی نظری ماده

در نظام های تفتیشی، رسیدگی را باید به صورت کتبی انجام داد. این امر بر مبنای پیشرفت های زمان و آشنایی قضات با امر نگارش و کتابت و نقش این شیوه در پیشبرد تحقیقات است. لذا از همان مراحل اولیه شروع به تحقیقات ، کلیه اقدامات قضایی در پرونده باید به صورت مکتوب باشد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق را تاکیدی دانسته اند به لزوم کتبی بودن تحقیقات مقدماتی. لذا تمامیس پرسش های بازپرس و نیز پاسخ های شاکی، متهم، شهود و ...باید با دقت تحریر شوند .همچنین تغییر و تبدیل این نوشته ها نیز ممنوع است.این نگارش به زبان فارسی بوده و بیانات خارجی نیز مستلزم ترجمه به زبان فارسی می باشند. همچنین نگارش در بین سطور، خراشیدن و تراشیدن نوشته ها و تحریف آن ها نیز تخلف محسوب می شود. تشویق به اقرار نیز ممنوع است.عده ای معتقدند در فرض امتناع اصحاب دعوا از امضاء اوراق صورتجلسه، باید بر اساس اصل امانتداری قاضی، اماره را به سود صحت اظهارات موجود در اوراق قرار داده و بار اثبات بطلان آن را بر عهده مدعی بطلان قرار داد.

به نظر می رسد ممنوعیتی مبنی بر خواندن اظهارات متهم از روی نوشته وجود ندارد و می تواند بجای بیان شفاهی اظهارات، ان ها را از روی نوشته کتبی بیان دارد. همچنین اگر پاسخ ها توسط قاضی نوشته شوند، حق متهم برای امضاء اوراق ،خواندن آن ها و بیان توضیحات مورد نظر محفوظ است.