ماده ۲۹۳ قانون تجارت
اعتراض در موارد ذيل بعمل مي‌آيد:
1) در مورد نكول.
2) در مورد امتناع از قبول يا نكول.
3) در مورد عدم تأديه.
اعتراضنامه بايد در يك نسخه تنظيم و بموجب امر محكمه بدايت بتوسط مأمور اجراء بمحل اقامت اشخاص ذيل ابلاغ شود:
1) محال‌عليه.
2) اشخاصي كه در برات براي تأديه وجه عندالاقتضاء معين شده‌اند.
3)شخص ثالثي كه برات را قبول كرده است.
اگر در محلي كه اعتراض بعمل مي‌آيد محكمه بدايت نباشد وظايف او با رعايت ترتيب بعهده امين صلح يا رئيس ثبت اسناد يا حاكم محل خواهد‌بود.
توضیح واژگان
اعتراض امتناع: اعتراضی است که دارنده برات، به دلیل خودداری براتگیر، از ذکر قبول یا نکول در سند مزبور به هنگام رؤیت آن، به عمل می آورد.(20509)
اعتراض نامه: به اظهارنامه ای که متضمن واخواست برات یا سفته باشد، اعتراض نامه گویند.(20518)
نکول: در لغت یعنی کف و خودداری.(86139)
پیشینه
به موجب ماده 43 قانون متحدالشکل ژنو، اعتراض نکول، این حق را برای دارنده برات، به وجود می آورد که بتواند وجه آن را، بلافاصله از مسئولین برات مطالبه نماید. و همچنین برابر با ماده 44 همان پیمان، برخلاف حقوق ایران، درصورت اقدام به واخواست نکول، دیگر نیازی به اعتراض عدم تأدیه نیست.(458225)
نکات توضیحی تفسیری دکترین
مهلت واخواست عدم تأدیه، دررابطه با اعتراض نکول، و یا اعتراض امتناع از قبول یا نکول نیز، مرعی است.(458219) (619860) که البته عرف و عادت بازرگانان، دلالت بر چنین امری می نماید.(458219).
واخواست نکول، به اثبات این امر می پردازد که برات دهنده، نزد براتگیر محل نداشته؛ و درنتیجه براتگیر نیز، مکلف به تأدیه مبلغ برات در سررسید نمی باشد. بلکه دارنده به براتگیر مراجعه نموده؛ و با نکول وی مواجه گردیده است؛ که حالا باید به ازطریق رجوع به اشخاص دیگری، به احقاق حق خویش بپردازد.(458216)
به طور کلی می توان واخواست را، به دو نوع واخواست نکول، و واخواست عدم تأدیه تقسیم نمود.(544888)
انتقادات
مقنن، تنها تنظیم یک نسخه از واخواست را پیش بینی نموده؛ درحالی که در رویه عملی دادگاه ها، اعتراض نامه حداقل در سه نسخه تنظیم می گردد؛ که نسخه اصلی آن به براتگیر ابلاغ می گردد؛ و پس از قید مراتب ابلاغ در سایر نسخ، یکی از دو نسخه دیگر، بایگانی شده؛ و دیگری هم به دارنده برات تحویل داده می شود. و اگر مسئولان برات، چند شخص باشند؛ به تعداد هر یک از آنان، تنظیم یک نسخه اضافه نیز، لازم است.(948979)