ماده ۹۴۳ قانون مدنی

اگر شوهر زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند هر یک از آن‌ها که قبل از انقضای عده بمیرد دیگری از او ارث می‌برد لیکن اگر فوت یکی از آن‌ها بعد از انقضای عده بوده و یا طلاق بائن باشد از یکدیگر ارث نمی‌برند.

توضیح واژگان

وارث در لغت یعنی باقی(20221) و در اصطلاح حقوقی، به کسی که درصورت برخورداری از شرایط ارث، و مبرا بودن از موانع ارث بری، ترکه میت به او انتقال می یابد.(1063146)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

انحلال نکاح، به هر دلیلی که باشد؛ اعم از فسخ و فوت یکی از زوجین و ...، مانع ارث بری است؛(370146) (1082943) مگر درمورد مرگ در زمان عده رجعیه.(1082943) چراکه تا پایان ایام عده رجعیه، بسیاری از آثار نکاح، ازجمله توارث، به قوت خود باقی هستند.(363401) مطلقه رجعیه، در حکم زوجه می باشد؛ به همین دلیل، توارث در ایام عده، ادامه دارد.(361046) (62853)

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام باقر، توارث در دوران عده رجعیه، قطع نمی شود.(1121095)

سوابق فقهی

در طلاق زوجه غایب مفقودالاثر به دستور حاکم، تا پایان عده، توارث وجود دارد؛ زیرا چنین طلاقی، رجعی محسوب می گردد.(1246078) زیرا برخلاف طلاق بائن، در طلاق رجعی، مطلقه تا پایان عده، در حکم زوجه می باشد؛ پس در این ایام، توارث بین آن دو، قطع نمی شود.(13684) اما چنانچه در طلاق خلع و مبارات، زوجه به مال بذل شده؛ رجوع نماید؛ و مرد، پیش از رجوع به زن بمیرد؛ توارث منتفی است؛ چون مرد، قبل از ایجاد رابطه زوجیت، فوت نموده است.(49989)

رویه های قضایی

به موجب نظر کمیسیون نشست های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری هشترود، برخلاف طلاق رجعی، که در ایام عده آن، مطلقه در حکم زوجه است؛ و مرد حق رجوع به زوجه را دارد؛ در ایام عده فسخ نکاح و طلاق بائن، به دلیل عدم امکان رجوع، توارث نیز منتفی است.(252764)