ماده ۳۶۸ قانون مدنی
تسلیم وقتی حاصل می‌شود که مبیع تحت اختیار مشتری گذاشته شده باشد اگر چه مشتری آن را هنوز عملاً تصرف نکرده باشد.
توضیح واژگان
تسلیم در لغت، یعنی گردن نهادن، سلام کردن، واگذار نمودن و سپردن. و در اصطلاح حقوقی، تسلیم یعنی اینکه یکی از متعاقدین، طرف دیگر را، نسبت به مال موضوع معامله مسلط نماید.(430794) و به سلطه خریدار بر مبیع، به نحوی که او بدون مانع، بتواند در آن مال، تصرفات متعارف نماید؛ تسلیم گویند.(165430)
کلیات توضیحی تفسیری دکترین
در برخی موارد، صرف قرار دادن موضوع معامله، در محل کار یا زندگی طرف معامله، دلالت بر تحقق تسلیم ننموده؛ و متعهد باید متعهدٌله را، از این فرآیند مطلع کند.(1056005)
در تسلیم مال منقول، عین موضوع معامله، باید در اختیار خریدار قرار گیرد؛ اما تسلیم اموال غیرمنقول، زمانی محقق می گردد که بایع، دیگر سلطه ای بر مورد معامله نداشته؛ و از آن رفع ید نموده باشد.(171344)
مبیع، باید به گونه ای تحت اختیار خریدار قرار گیرد؛ که عرف، دلالت بر سلطه وی بر آن مال نماید.(911473)
گاهی تسلیم، با قبض مادی مبیع صورت پذیرفته؛ و گاهی نیز، تنها مبتنی بر تراضی طرفین بوده؛ و به اقدام خارجی دیگری احتیاج ندارد. مانند موردی که پیش از انعقاد قرارداد، مبیع در اختیار مشتری قرار گرفته است.(911473)
جهت تحقق تسلیم، نیازی نیست که مبیع، به طور فیزیکی و خارجی، در تصرف مشتری قرار گیرد؛ بلکه همینکه تسلط خریدار بر مبیع، به نحو بالقوه بوده؛ و در هر زمان که تمایل داشت؛ بتواند در آن تصرف نماید؛ کافی است.(270336)
در بیع نمونه، تسلیم زمانی تحقق می پذیرد که خریدار، بتواند مطابقت نمونه با مال تسلیم شده را، احراز نماید. و یا از نظر عرف، از مهلت کافی برای این کار برخوردار باشد؛ و تا آن هنگام، بتواند تأدیه ثمن را به تعویق بیندازد. مگر درصورتیکه طرفین، به نحو دیگری توافق نمایند.(911291)
سوابق فقهی
در تسلیم مال منقول، عین موضوع معامله، باید در اختیار خریدار قرار گیرد؛ اما تسلیم اموال غیرمنقول، زمانی محقق می گردد که بایع، دیگر سلطه ای بر مورد معامله نداشته؛ و از آن رفع ید نموده باشد.(542120)
مصادیق و نمونه ها
- در بیعی که موضوع آن، روان نویس است؛ تسلیم، با تحویل مورد معامله به مشتری یا نماینده او محقق می گردد. در بیع خانه، با تحویل کلید ملک به خریدار، تسلیم صورت می پذیرد. و در صورتیکه شخصی، زمین زراعی خود را بفروشد؛ تسلیم مبیع، با تنظیم سند مالکیت تحقق می یابد.(719443)