ماده ۵۲۹ قانون مدنی
عقد مزارعه به فوت متعاملین یا احد آن‌ها باطل نمی‌شود مگر این که مباشرت عامل شرط شده باشد در این صورت به فوت او منفسخ می‌شود.
توضیح واژگان
مزارعه یعنی قراردادی معاوضی و خاص، بین دو یا چند نفر در رابطه با زمین زراعی، در برابر سهم مشخصی از محصول آن.(1044173)
پیشینه
به موجب ماده 626 قانون مدنی مصر، مزارعه، با فوت مؤجر منفسخ نمی گردد. اما مرگ مستأجر، عقد مزبور را منحل می نماید.(1331764)
نکات توضیحی تفسیری دکترین
با وفات یکی از طرفین مزارعه، وارث او، قائم مقام متوفی می گردد؛ مگر درصورت وجود شرط مباشرت عامل.(360587)
حکم این ماده، ناظر به موردی است که مباشرت عامل، قید تراضی و اجرای مفاد قرارداد باشد. چنانچه مباشرت شرط فرعی باشد؛ مزارعه با فوت عامل منحل نگردیده؛ و مالک می تواند عقد را فسخ نماید.(24283)
درصورت شرط مباشرت، با مرگ زارع، مزارع از خیار تخلف شرط برخوردار بوده؛ و چنانچه عقد را فسخ ننماید؛ وصی، ورثه، و یا قائم مقام عامل، باید به جانشینی از وی، وظایف او را انجام دهند. درواقع شرط مباشرت، موجب ثبوت حق فسخ می گردد؛ نه انفساخ عقد با رحلت زارع. اگر عامل، فاقد وارث باشد؛ دراینصورت قاضی، از محل ترکه وی، شخصی را تعیین می نماید تا به تعهدات او عمل نماید.(1105251)
سوابق فقهی
مرگ هر یک از طرفین، موجب انفساخ مزارعه نمی گردد. درصورت فوت عامل، یا وراث وی، به تعهد او عمل می نمایند؛ و یا اینکه شخصی را اجیر می نمایند؛ تا وظایف او را انجام دهد. و ممکن است حق الزحمه اجیر را، از محل سهم او پرداخت نمایند. اگر طرفین شرط نموده باشند که خود عامل، در کارها مباشرت نماید؛ دراینصورت با فوت وی، عقد منحل می گردد.(11991)