ماده ۴۳۶ قانون مجازات اسلامی

قصاص نفس فقط به شیوه‌ های متعارف، که کمترین آزار را به قاتل می رساند، جایز است و مثله‌ کردن او پس از قصاص، ممنوع و موجب دیه و تعزیر مقرر در کتاب پنجم «تعزیرات» است.

توضیح واژگان

مثله کردن به معنای بریدن اعضاء و اطراف انسان یا حیوان است که چنین عملی را حتی در خصوص میت نیز باید جرم دانست.341068 لذا چنانچه به مرور زمان و با پیشرفت روش های مجازات، بتوان از شیوه هایی استفاده کرد که آزار کمتری به محکوم وارد می نمایند، استفاده از آن روش ها مانعی نخواهد داشت.354296

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ممنوعیت اجرای قصاص از طریق آزار رسان به قاتل، به دلیل لزوم رعایت اصل برابری در قصاص است.350496

سوابق فقهی

در خصوص نحوه اجراء قصاص میان فقها اختلاف نظر است. برخی بر این باورند که اجرای قصاص باید به همان نحوی باشد که جنایت واقع شده است.1720460 برخی از فقها معتقدند در خصوص شخصی که دیگری را با چاقو یا سنگ یا ... کشته اند، اما قصاص او با گلوله واقع می شود، همین میزان برای قصاص کافی است.30476 در کتب فقهی قدیم، اجرای قصاص به صورت استفاده از شمشیر پیشبینی شده بود. اما امروزه معمولا به وسیله دار زدن اجرا می شود.709624 در هر حال از دیدگاه فقها در گذشته نیز استیفاء قصاص به طرقی نظیر سوزاندن یا آتش زدن ممنوع بود.832812

مستندات فقهی

آزار دادن و اذیت کردن جانی در حین قصاص با وجود تاکید بر مماثله و همگونی میان قصاص و جنایت واقع شده، در بسیاری از روایات نهی شده است.354292 همچنین در خصوص گروهی نیز به برخی از آیات قرآن از جمله آیه 126 سوره نحل 709252استناد کرده اند.426372