ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی

مجازات های مقرر در این قانون چهار قسم است:

الف ـ حد

ب ـ قصاص

پ ـ دیه

ت ـ تعزیر

تبصره ـ چنانچه رابطه علیت بین رفتار شخص حقوقی و خسارت وارد شده احراز شود دیه و خسارت، قابل مطالبه خواهد بود اعمال مجازات تعزیری بر اشخاص حقوقی مطابق ماده (20) خواهد بود.

پیشینه

در ماده 7 قانون مجازات عمومی مصوب 1352 جرائم برحسب شدت و ضعف به سه دسته ی جنایت، جنحه و خلاف تقسیم میشوند.

همچنین قانونگذار در ماده 12 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 مجازات ها را به پنج قسم تقسیم میکند که عبارتند از: حدود، قصاص، دیات، تعزیرات، مجازات های بازدارنده. به دلیل ابهام در وجه تمییز مجازات های بازدارنده با تعزیرات، این مورد از قانون فعلی حذف شده است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در قانون مجازات اسلامی با تبعیت از منابع فقهی مجازات ها به 4 دسته تقسیم میشوند: حد، قصاص، دیات و تعزیرات. همچنین میتوان تقسیم بندی های دیگری نیز از مجازات ارائه نمود: از حیث موضوع مجازات به مجازات های بدنی، سالب آزادی، محدود کننده آزادی و مالی؛ از نظر هدف مجازات به مجازات های ارعابی، مجازاتهای اصلاحی و مجازات های طرد کننده تقسیم میشوند.

قانونگذار در تبصره این ماده اشخاص حقوقی را به تقلید از سایر نظام های حقوقی دارای مسئولیت کیفری و قابل مجازات دانسته است. به موجب تبصره ی این ماده صرفا مجازات های تعزیری و دیات قابل اجرا بر اشخاص حقوقی هستند نه مجازات قصاص و حدود. گفتنی است که قبل از تصویب قانون سال 1392 نیز برخی محاکم با احراز رابطه سببیت بین رفتار ارتکابی و جنایت حاصله اشخاص حقوقی را مسئول پرداخت دیه میدانستند اما تعدادی از محاکم با نظر به مجازات بودن دیه در قانون سابق، صدور این احکام را صحیح ندانسته و با آن مخالف بودند.