اصل ۴۶ قانون اساسی

اصل ۴۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: هر کس مالک حاصل کسب و کار مشروع خویش است و هیچ‌کس نمی‌تواند به عنوان مالکیت نسبت به کسب و کار خود امکان کسب و کار را از دیگری سلب کند.

• مشاهده اصل قبلی
• مشاهده اصل بعدی

اصول و مواد مرتبط

اصل ۴۳ قانون اساسی

اصل ۴۴ قانون اساسی

اصل ۴۷ قانون اساسی

توضیح واژگان

«کسب» در لغت به معنای انجام دادن کار برای به دست آوردن هزینه زندگی است.

فلسفه و مبانی نظری اصل

متفکران، مالکیت خصوصی را از لوازم استقلال فرد و رشد شخصیت او و جزء حقوق فطری و طبیعی انسان تلقی کرده‌اند و آن را عامل ابتکار و تحرک فرد و برای سلامت جامعه ضروری می‌شمرند، اسلام نیز مالکیت را جزء فطرت و غریزه انسان می‌داند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

آزادی مالکیت یکی از آزادی‌های فردی است و به معنای این است که هر کس می‌تواند مال منقول و غیرمنقول. معنوی اعم از حقوق ادبی و هنری به دست آورد مگر در مواردی که قانون آن را منع کرده باشد، در همین راستا آزادی داد و ستد نیز وجود دارد که این آزادی نیز با آزادی دیگران و نظم عمومی محدود می‌شود. به بیان دیگر آدمی بر اساس اصل حریت در انواع تجارت‌های داخلی و خارجی به شرط حلال بودن کسب و دور بودن از اجحاف، اضرار و معاملات ربوی آزاد است.حق مالکیت فردی به دو معنی ایجابی یعنی حق احراز مالکیت و سلبی یعنی ممنوعیت تعرض به مالکیت دیگران وجود دارد و معنای دیگری که می‌توان به آن افزود این است که احدی به عنوان مالکیت کسب و کار نمی‌تواند حق کسب و کار را از دیگری سلب کند که مصداق بارز آن نفی انحصارات در نظام مالکیت فردی است.

نکات توضیحی

در تعارض بین مصالح عمومی و حقوق و منافع خصوصی، مصالح عمومی به دلیل تعلق آنها به افراد جامعه و ارتباط آنها با نفع عامه مقدم می باشند و سلب مالکیت خصوصی نیز در همین چارچوب و با رعایت ضوابط قانونی قابل توجیه است.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

روایت مشهور «إنَّ الناس مسلّطون علی اموالهم» مشهورترین روایت و حدیثی است که به عنوان مبنای فقهی قاعده تسلیط مورد استفاده فقها و حقوقدانان قرار گرفته‌است، این روایت به‌طور صریح مراتب تسلط کامل مالک نسبت به اموالش را بیان می‌کند.

مقالات مرتبط

• آسیب‌شناسی حق مالکیت افراد از دیدگاه حقوق عمومی با تأکید بر نقش دیوان عدالت اداری
• ضرورت تفکیک «رویکرد» از «روش» در نظریه اعمال حقوق بنیادین در حقوق خصوصی
• شیوه های تفسیر قرارداد در نظام حقوقی ایران و انگلستان
• مراجع صیانت از قانون اساسی و حمایت از مالکیت: نگرشی تطبیقی بر عملکرد مراجع صیانت از قانون اساسی ایران و فرانسه
• مالکیت در حصار کاربری «نگاهی به تعیین کاربری از منظر فقه وحقوق»
• بازشناسی اطلاعات مالی در ترازوی حقوق اموال و مالکیت

کتب مرتبط

• سرقت در حقوق کیفری ایران