ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی

ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی: تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

به مهریه ای که میزان آن، در عقد نکاح معین می‌گردد؛ مهرالمسمی گویند. و به مهریه ای که با تراضی طرفین، حین العقد تعیین می‌گردد؛ مهرالمسمی گویند. و مال معینی را که توسط طرفین، یا شخص ثالث مأذون از سوی آنان، به عنوان مهریه تعیین گردد؛ مهرالمسمی می‌نامند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مهریه ممکن است عین معین، کلی، یا منفعت باشد. و ممکن است عملی معین را، به عنوان مهریه قرار داد. و می‌توان حقوق مالی، نظیر حق تحجیر را، به عنوان مهریه تعیین نمود. و مهریه، ممکن است سهم مشاعی از یک مال باشد؛ که در اینصورت تصرف زن در آن مال، منوط به اذن بقیه شرکا است.

مهریه به پنج دسته قابل تقسیم است: مهرالمسمی، مهرالمثل، مهرالسنه، مهرالمتعه و مهرالمفوضه.

تعیین مهریه با تراضی طرفین، امکانپذیر بوده؛ و در قانون، حداقل و حداکثری برای آن، معین نگردیده‌است.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، مهریه همسران رسول خدا، ۱۲ اوقیه و یک نش بود. اوقیه عبارت است از ۴۰ درهم، و نش نصف اوقیه است؛ یعنی بیست درهم.

پیامبر اسلام، ۵/۲۶۲ مثقال نقره مسکوک را، به عنوان مهریه حضرت زهرا، تعیین نمودند؛ که موسوم به مهرالسنه یا مهر محمدی است.

سوابق فقهی

میزان مهرالسنه، ۵/۲۶۲ مثقال نقره مسکوک است؛ که قیمت آن، از بازار قابل تحقیق می‌باشد. و در واقع، تعیین ارزش مهرالسنه، با عرف بازار بوده؛ و می‌توان آن را، به ضمیمه مال دیگر، مهریه قرار داد.

رویه‌های قضایی

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۲۸۸۶/۷ مورخه ۱۳۸۲/۴/۲ اداره حقوقی قوه قضاییه، تعیین مهریه، با توافق طرفین بوده؛ و ممکن است بسیار کمتر یا بیشتر از مهرالمثل باشد؛ لیکن به هر حال، در مهریه، خیار غبن راه ندارد.
• به موجب نظریه مشورتی شماره ۴۹۲۳/۷ مورخه ۱۳۸۹/۸/۱۷ و نیز نظریه مشورتی شماره ۶۲۴/۷ مورخه ۱۳۸۳/۲/۱۹ و نیز نظریه مشورتی شماره ۲۶۸۰/۷ مورخه ۱۳۸۶/۲/۲۶ اداره حقوقی قوه قضاییه، افزایش مهریه پس از عقد، عنوان مهریه را نداشته؛ و قسمت اضافه شده، مشمول مقررات مهریه نیست.
• رای دادگاه درباره اثر توافقات قبل و بعد عقد نکاح راجع به مهریه (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۰۱۷۳)