عقد معوض

عقد معوض عقدی است که در آن هر یک از طرفین عقد به ازای مالی که می‌دهد یا تعهدی که بر عهده می‌گیرد، مال یا تعهد دیگری را بدست می‌آورد. به عبارت دیگر عقد معوض عقدی است که در آن دو مورد معامله وجود دارد به نحوی که هر یک از این مورد ها در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرد و این مورد معامله ممکن است هر دو عین یا هر دو تعهد باشد یا یکی عین و دیگری تعهد باشد.

اثر معاوضی بودن تعهدات در عقد بیع: در قراردادهایی که طرفین، تعهدات متقابلی در مقابل یکدیگر دارند و تعهدات جنبه معاوضی دارند یک طرف معامله در صورتی می تواند الزام طرف دیگر به اجرای تعهد را بخواهد که اثبات نماید به تعهدات قراردادی خویش به طور کامل عمل کرده است بنابراین صرف انجام بخشی از تعهدات (مثلا پرداخت بخشی از ثمن معامله) برای الزام طرف مقابل به ایفای تعهدات خویش کافی نیست.

مواد مرتبط

• ماده 338 قانون مدنی
• ماده 466 قانون مدنی

مطالعات تطبیقی

در ماده 1107 قانون مدنی جدید فرانسه عقد معوض و غیر معوض بدین نحو تعریف گردیده است که: «عقد، زمانی معوض است که یکی از طرفین در مقابل امتیازی که می دهد، امتیازی از طرف دیگر قرارداد دریافت می نماید. عقد، زمانی غیر معوض یا تبرعی است که یکی از طرفین، بدون انتظار دریافت یا دریافت چیزی از طرف مقابل، امتیازی به او بدهد.