ماده ۲۵۱ قانون مجازات اسلامی

قذف در صورتی موجب حد می شود که قذف شونده در هنگام قذف، بالغ، عاقل، مسلمان، معین و غیرمتظاهر به زنا یا لواط باشد. تبصره 1 ـ هرگاه قذف شونده، نابالغ، مجنون، غیرمسلمان یا غیرمعین باشد قذف کننده به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم می شود لکن قذف متظاهر به زنا یا لواط، مجازات ندارد. تبصره 2 ـ قذف کسی که متظاهر به زنا یا لواط است نسبت به آنچه متظاهر به آن نیست موجب حد است مثل نسبت دادن لواط به کسی که متظاهر به زنا است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در رابطه با قذف،طبق این ماده قذف متظاهر به زنا یا لواط مجازات ندارد. [۱] علت سقوط حد متظاهر به قذف آن است که مقذوف استحقاق تحقیر و کوچک شدن را دارد.[۲]ضمنا مرتکب این جرم میتواند مرد یا زن ،کافر یا مسلمان باشد. [۳]همچنین قذف شونده باید آزاد و بالغ و مسلمان باشد و اگر این سه شرط وجود نداشته باشند،قذف کننده تعزیر میشود.[۴]بنابر نص ماده مقذوف باید مشخص باشد.بنابراین چنانچه قذف تحقق یابد ولی مقذوف نامشخص و ذیحق حد معلوم نباشد شبه ای به وجود می آید که از حد جلوگیری میکند [۵]

مستندات فقهی

در مورد آیه 4 سوره نور به عنوان مستند این ماده،گفتنی است که برای ثبوت حد قذف پاکدامن بودن زنی که به او نسبت زنا داده میشود شرط است. در واقع واژه محصنات در اینجا به معنای آنچه در زنا مطرح شد، نمیباشد چون فقها اتفاق نظر دارند که حد قذف در مورد نسبت دادن زنا به غیر زوجه و زن شوهردار نیز ثابت میشود.[۶]

همچنین براساس نظر فقهی آیت الله خمینی در مقذوف احصان معتبر است و احصان در اینجا عبارت از دارا بودن چند شرط است که اگر آن شرایط موجود نباشد قاذف او حد نمیخورد.از جمله شرایط عبارت است از "بلوغ،عقل،حریت،اسلام و عفت"[۷]

سوابق فقهی

براساس نظر فقهی آیت الله خمینی در صورتی که فرد تظاهر به زنا یا لواط داشته باشد در اسلام احترامی ندارد و قذف او نه حد دارد و نه تعزیر. امااگر تنها به یکی از این دو گناه تظاهر کند و به دیگری تظاهر نکند،قذف او به آنچه تظاهر میکند حد ندارد و به آنچه تظاهر نمیکند بنابر اقوی حد دارد.و همچنین اگر به این دو گناه تظاهر ندارد لکن به گناهان دیگر تظاهر دارد قذف او موجب حد است.[۸]

منابع

  1. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی بر مبنای قانون مصوب 1/2/1392 به همراه مفاهیم جدید و قوانین جزایی پیشین. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4172784
  2. عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3898204
  3. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1422912
  4. عباس زراعت. ترجمه ثبت مبسوط کنزالعرفان فی فقه قرآن (جلد دوم). چاپ 1. اندیشه های حقوقی، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4116252
  5. حسین آقایی نیا. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- شخصیت معنوی). چاپ 4. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 534368
  6. عباس زراعت. ترجمه ثبت مبسوط کنزالعرفان فی فقه قرآن (جلد دوم). چاپ 1. اندیشه های حقوقی، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4115940
  7. محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4141768
  8. محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4142532